Ня жывем мы, пакутуем,
А за што—ня можам знаць…
Усьцяж адно навокал чуем:
Вось „наказ“: podatki płać!
Абмалоціш крыху хлеба,
Чуць прыбраць пасьпееш статак,
Бач: ўжо на рынак трэба
Хлеб цягнуць і—на падатак!
Так й салома з стрэх хацёнкі
Хутка пойдзе ўсьлед за хлебам.
Застануцца дзеткі, жонкі
Без страхі, пад голым небам!
І сяляне чуць-чуць дышуць.
Прадаюць дзядоў абразы,
А у гміне яшчэ пішуць,
Усё новыя „наказы“…
Усюды гора, ўсюды сьлёзы…
Сэрца ажно жах бярэ…
І як на розум ўзяць цьвярозы —
Жыцьцё хай чорт сам забярэ!
Усе нас гнэнбяць, абіраюць,
Ня хочуць зваць й чалавекам,
То „апекаюць“, то „караюць“
У залежнасьці ад „духа века“.
І ад гэтых усіх „векаў“
Ледзь па сьвету лазім мы.
Нечым ўжо набіць і бруха…
Затое вольна: дьзвер… турмы…
Усім найбольш мы сольлю ў воку,
Што ўжо пачалі ажываць,
Што ў палітыцы мы кроку
Хочам іншым дадзяржаць.
Што жадаем зямлі, волі,
І праў належных чалавеку.
Крычым у гневе: „ўжо даволі,
Мы пратэстуем проці зьдзекаў!“
Што ў барацьбе за зямлю-матку
З нас кожны й на сьмерць гатоў.
Што хочам ладу і парадку,
Не сваевольля чужынцоў…
Ня знаў мужык наш добрай долі,
Калісьці — пан яго смактаў;
Далей—ад дзён маскоўскай „волі“—
Пад бот урадаўцаў папаў.
Заўсёды быў ён паднявольны,
Апекуноў меў як дзіця,
Ці крэпастны ён быў, ці „вольны“
— Ня меў спакойнага жыцьця!
Заўсёды з працы яго й поту,
Карысьць меў нехта, а ня ён.
Заўсёды меў адну клапоту:
— Як не папасьць-бы „пад закон?“
Йшло жыцьцё ўсё пад прынукай.
За ўсіх рабі, не разсуждай!“
Усёй яго было навукай:
„Павінен“, „мусіш“ ды — „давай“.
І бралі ўсе, без ўсякай меры,
А ён даваў… дый як не даць?
Да „пакі“ трапіш, да халеры,
Паспробуй толькі адказаць!..
|