Зайшло сонейка за горы,
На зямлю апалі росы,
Запаліла ночка зоры,
Месяц глянуў на пакосы,
Затужыў над цёмным борам,
І пасыпаліся слёзы…
Гэта плача вінавата
Наша скрыўджаная доля,
Што не маем мы ні хаты,
Ні худобы і ні поля,
Толькі плечы крыюць латы,
Толькі сэрцы ныюць болем.
Мы над панскаю палосай
Цэлы дзень стаялі крукам,
Пагарэлі нашы косы,
Забалелі моцна рукі,
Па дарогах вецер носіць
Нашу песню, нашу скруху…
Мы хвіліны не спачылі,
Усё чысценька пажалі,
Усё ў копы панасілі…
Толькі крыўды, толькі жалю,
Толькі струджанае сілы
У снапы не павязалі…
Хай узнімецца пад зоры,
Хай дажджамі праліецца,
Забушуе чорным морам
І паводкай разліецца, —
Можа змые наша гора,
Можа панства захлынецца!
Высока зоры ружавеюць,
Лятуць буслы пад шляхам млечным,
З лагчыны цёплы вецер вее,
Над пожняй ціхі летні вечар…
Ілуць ад панскай нівы жнеі,
Баляць іх стомленыя плечы.
Гэй сустрэнь, любы,
Прыгарні, любы,
Мяне маладую,
Бо ніхто-ж мяне,
Адзінокае,
Не шкадуе.
Мы так стаміліся на полі,
Да ночы жалі ад світання,
Пачуй-жа мой знябыты голас
І выйдзі, любы, на спатканне,
Я раскажу табе пра долю,
Пра наша горкае каханне.
Дык сустрэнь, любы,
Прыгарні, любы,
Мяне маладую,
Бо ніхто-ж мяне,
Адзінокае,
Не шкадуе.
Няхай-бы цёмная магіла
Паноў праклятых пахавала,
Няхай-бы паню смерць забіла,
Як цяжка нас яна скарала:
Навек з табою разлучыла
І не страчацца наказала.
А ты стрэнь, любы,
Прыгарні, любы,
Мяне маладую,
Бо ніхто-ж мяне,
Адзінокае,
Не шкадуе.
Усё ад нас з табой забрана:
І сэнс жыцця, і радасць смерці,
І толькі думка, мой каханы, Свабодна да цябе імкнецца:
Няма яшчэ такіх кайданаў,
Каб закаваць людское сэрца.
Дык сустрэнь, любы,
Прыгарні, любы,
Мяне маладую,
Бо ніхто-ж мяне,
Адзінокае,
Не шкадуе.
3. песня французскіх жакаў
Не шумі ты, вецер,
У лістах вярбы,
Дай паслухаць сыну
Гэту песню-быль…
Як у замку пышным
Баляваў барон,
Прыязджалі госці
З чатырох старон,
Сенешалы гналі
На прыгон сялян,
Рабавалі хаты,
Неслі госцям дань.
Не шумі-ж ты, вецер,
У лістах вярбы,
Дай паслухаць сыну
Гэту песню-быль…
Як не сцерпіў здзеку
Смелы Жак Прастак,
З плеч кашулі зрэбнай
Не аддаў жабрак.
Запалілі Жака
За такі „злачын“,
Сіратой застаўся
Невялікі сын.
Не шумі-ж ты, вецер,
У лістах вярбы,
Дай паслухаць сыну
Гэту песню-быль…
Як у працы цяжкай
Вырастаў, дужэў,
Распаляў пажарам
Супроць пана гнеў,
Заклікаў сялянства
У бары-лясы,
Падымаў паўстанне
Смелы Жакаў сын.
Не шумі-ж ты, вецер,
У лістах вярбы,
Дай паслухаць сыну
Гэту песню-быль…
Як паўсталі жакі
На паноў вайной, Як ішлі са зброяй
Дужай грамадой,
Як палілі замак
З чатырох старон,
Як навек загінуў
Ліхадзей барон.
Не шумі-ж ты, вецер,
У лістах вярбы,
Дай запомніць сыну
Гэту песню-быль.
1934 г.
|