1-я асоба. | 2-ая. |
3-яя. | |
І-е спражэньне:
Адзіночны лік. |
льл-ю | льл-еш | льл-е |
няс-у | няс-еш | няс-е | |
бяр-у | бяр-эш | бяр-э | |
пяк-у | пяч-эш | пяч-э | |
Множны лік. | льл-ём | льл-яце | льл-юць |
няс-ём | нес-яце | няс-уць | |
бяр-ом | бер-аце | бяр-уць | |
пяк-ом | печ-аце | пяк-уць | |
1-я асоба. | 2-ая. |
3-яя. | |
ІІ-е спражэньне:
Адзіночны лік. |
сядж-у | сядз-іш | сядз-іць |
ста-ю | ста-іш | ста-іць | |
маўч-у | маўч-ыш | маўч-ыць | |
гар-у | гар-ыш | гар-ыць | |
Множны лік. | сядз-ім | сядз-іце | сядз-яць |
ста-ім | ста-іце | ста-яць | |
маўч-ым | маўч-ыце | маўч-аць | |
гар-ым | гар-ыце | гар-аць |
Тут трэба заўважыць толькі тое, што калі націск на канцы, то ў дзеясловах І-га спражэньня ў 2-ой асобе множнага ліку пішацца ў канчатку а—я (нес-яце, бер-аце), як у першым складзе перад націскам (бач. прав. 12, Б, 1).
2) Калі-ж націск не на канцы, то ў 2-ой асобе множнага ліку пішацца канчатак, як і пад націскам:
а) у ІІ-м спражэньні заўсёды і—ы: корм-іце, бач-ыце, гавор-ыце і г. д.
б) у І-м спражэньні пасьля зацьвярдзелых гукаў, як і пад націскам, астаецца — а: каж-аце, піш-аце, плач-аце і г. д.
У іншых разох дзеясловы І-га спражэньня не пад націскам на канчатку маюць — е: чыта-ем, думаем, мы-ем, грэ-ем і г. д.
3) Калі націск прыходзіцца на канчатак, то адразу відаць, якое спражэньне: ідзеш, арэш — ідуць, аруць (І-е спраж.); сядзіш, маўчыш — сядзяць, маўчаць (ІІ-е спраж.). Тут ясна, што пісаць.
Але калі націск не прыпадае на канчатак, то трэба глядзець, што стаіць у канчатку неазначальнай формы, і замеціць канчаткі ІІ-га спражэньня. Дзеясловы ІІ-га спражэньня маюць такія канчаткі:
а) — іць—ыць: раб-іць, бач-ыць — робіш, бачыш — робіць, бачыць — робім, бачым — робіце, бачыце — робяць, бачаць.