Старонка:На Заходнім фронце без перамен (1931).pdf/124

Гэта старонка не была вычытаная

Раптам мяне працінае зноў страх. Я ўжо не магу дакладна вызначыць кірунку. Я ціха прытойваюся ў варонцы і спрабоўваю орыентавацца. Ня раз здаралася, што чалавек спакойна скакаў у акоп і толькі тады даведваўся, што лучыў ня ў свой.

Праз некаторы час я зноў прыслухоўваюся. Я зноў памыліўся. Лябірынт варонак здаецца мне цяпер такім неабсяжным, што ад хваляваньня я зусім бянтэжуся і ня ведаю куды ісьці. Магчыма я пайду паралельна акопам. Гэта можа працягвацца бясконца. Таму я крута паварачваю.

Гэтыя праклятыя асьвятляльныя ракеты! Здаецца, што яны гараць па цэлай гадзіне. Не пасьпееш зрабіць аднаго руху, як ужо ўзьнімаецца новая ракета.

Аднак нічога не дапамагае: я павінен выбрацца. З перапынкамі я прасоўваюся далей, я пайду па зямлі і сьпісяжваю сабе рукі аб асколкі, якія гостры як брытва. Часам мне здаецца, што на горызонце неба робіцца больш сьветлым, але гэта магчыма толькі так, проста выабражэньне. Паступова я заўважваю, што маё жыцьцё пастаўлена на карту.

Выбухае граната. Адразу за ёй дзьве другія. І вось пачынаецца… Артылерыйская падрыхтоўка. Сакатаньне кулямётаў. Цяпер не застаецца нічога іншага, як ляжаць. Напэўна зараз будзе атака. З усіх бакоў узьнімаюцца асьвятляльныя ракеты. Без перапынку.

Я ляжу, прыгнуўшыся, у вялікай варонцы, па пояс ў вадзе. Калі пачнецца атака, я апушчуся ў ваду так, каб толькі не захліснуцца, а твар выпецкаю гразëю. Я павінен прыкінуцца мерцьвяком.

Раптам я чую, як агонь пераносіцца назад. Я зараз-жа апушчаюся ў ваду, ссоўваю шлем на патыліцу. Рот трымаю над самай вадой, каб можна было дыхаць.

Потым я заміраю ў нярухомасьці, таму што разьлягаецца шум, тупат набліжаецца, усё ў сярэдзіне ў мяне ледзянее. Але шум адступае: першы атрад прайшоў. У маім мазгу бушавала толькі адна думка: «Што ты зробіш, калі хто скокне да цябе ў варонку? Я шпарка выхопліваю маленькі кінжал, моцна трымаю яго і хаваю разам з рукой у глеі. «Калі хто скокне ў маю варонку, — б’ецца ў мяне ў думках, — я зараз-жа пракалю яму глотку, каб ён не пасьпеў закрычаць. Інакш нельга. Ён будзе гэтак-жа напалоханы як і я, і ужо з аднаго жаху мы кінемся адзін на аднаго. Таму я павінен быць першым».