ваньня да сваёй роднай зямлі, і ў 1919 г., калі стан Беларусі быў асабліва цяжкім, аўтар піша:
О, родны край, о, край пакуты, |
Уся поэма дыша глыбокім нацыянальным настроем, аднак нотак смутку ўжо ня чуваць у разьдзелах, якія напісаны ў 1921-1923 гадох у Савецкай Беларусі, калі сапраўды тут пачалася вясна беларускай культуры.
Часам нараджэньня беларускай поэмы азначаецца і ідэолёгічны яе бок — ідэалы і імкненьні яе герояў, як, само сабою разумеецца, і выведзеныя ў ёй тыпы.
Падзеі, апісаныя ў поэме Коласа, як ён сам заўважае, адносяцца к часу 1890-1900 гадоў (увага на стар. 4).
Якраз у гэты час пачала выступаць на гістарычнай сцэне, як актыўная грамадзкая сіла, сялянская кляса.
Сам Колас прыналежыць да гэтай клясы. І вось, уводзячы ў сваю поэму ў значнай меры аўтобіографічны элемэнт, апісваючы тыя падзеі, якія сапраўды адбываліся ў беларускай вёсцы, ён выступае перад намі, як поэта працуючай сялянскай клясы.
Галоўныя персонажы поэмы — „знаёмыя“ ці, дакладней кажучы, „родныя“ аўтару, гэта — беларускія сяляне-бедакі.
Поэта кажа ў пачатку VI разьдзелу сваёй поэмы:
Я буду рады, калі ўдасца |