Ужо пуста было ў каўшох, а ўсё яшчэ стаялі казакі, падняўшы рукі; хоць весела глядзелі вочы іх усіх, празьяўшыя віном, але моцна задумаліся яны. Не аб карысьці і ваенным прыбытку цяпер думалі яны, не аб тым, каму пашчасьлівіцца набраць чырвонцаў, дарагое зброі, вышываных каптаноў і чаркескіх коняй; але задумаліся яны, як арлы, сеўшыя на вяршынах камяністых гораў, абрывістых высокіх гораў, з якіх далёка відаць расьсьцеленае бязьмежнае мора, абсыпанае, як дробнымі птушкамі, галерамі, караблямі і рознай снасьцю, абгароджанае па бакох ледзь віднымі тонкімі памор’ямі, з прыберажнымі, як мошкі, местамі і схіленымі, як дробная травіца, лясамі. Як арлы, азіралі яны вакол сябе вачыма ўсё поле і чарнеўшы ў далечыні лёс свой. Будзе, будзе ўсё поле з аблогамі і дарогамі паўкрывана паўстрамлянымі іхнімі белымі касьціма, шчодра абмыўшыся іхняю казацкаю крывёю і пакрыўшыся разьбітымі вазамі, расколенымі шаблямі і дзідамі; далёка раскінуцца чубатыя галовы з перакручаньмі і запушчанымі ўніз вусамі; будуць, наляцеўшы, арлы выдзіраць і вырываць з іх казацкія вочы. Але дабро вялікае ў гэткім шырока і вольна параскіданым сьмяротным начлезе! Не прападае ніводная велікадушная справа і не прападзе, як малая парашынка з стрэльбяное рулі, казацкая слава. Будзе, будзе бандурысты, з сіваю па грудзі барадою, мо’ яшчэ поўны сьпелае мужнасьці, але белагаловы старац, вешчы духам, і скажа ён пра іх сваё густое, магутнае слова. І пайдзе дуба па ўсім сьвеце аб іх славе, і ўсё, што толькі народзіцца пасьля, загаворыць аб іх: бо далёка расходзіцца магутнае слова, будучы падобным да гудучае звонкае медзі, у якую шмат падкінуў майстар дарагога чыстага серабра, каб далёка па местах, хацінах, палацах і вёсках разьлятаўся красны гук, склікаючы роўна ўсіх на сьвятую малітву.
Старонка:Тарас Бульба (1929).pdf/110
Гэта старонка не была вычытаная