X. ЗІМА

Лес. Унізе на дрэвах вісіць кругом шэрань. Мужык у палатаным кажуху, у лямцовай шапцы стаіць па калені ў снезе і сячэ таўстую хвойку. Здаля прыбліжаецца 3іма. У яе ў адной руцэ кавадла і молат, у другой жмут жалезных путаў. Як ідзе, молат ударае аб кавадла, а ланцугі бразгаюць.

Зіма

Як жыў, як дуж, як маешся?
Ці жыці не дакучыла?
Усюды я шатаюся
І да цябе во лучыла.

Кандалікамі звонячы,
Іду к табе — ўсясільная,
На долю тваю помнячы,
Іду к табе — магільная.

Над цэлай над старонкаю
Я паняй разгасцілася;
Мой снег ляжыць пялёнкаю,
Ў мой лёд рака пакрылася.

Гуляю я з марозамі,
Гуляю я са сцюжамі,
Смяюся я над слёзамі,
І ўсіх, і ўсё я дужаю.

Кінь выгляд акалелага,
Прысядзь во на калодачцы!
Крапчэй ты свету цэлага,
Ну, што? Каб нам паходацца?

Мужык

Ой, Зімка, пані ясная!
Не варта наругаціся,
Прытыкі кінь напрасныя:
3 кім тут за плечы браціся?

Я з сілаю разлучаны:
Ў палях, лугах загінута…
Няўдачамі замучаны,
Пацехамі пакінуты.

Рукою чуць пакратаю;
Не муч жа абарванага!
Пад футры йдзі багатыя,
Ў палацы мураваныя!

Сям’я мая галодная,
Хаціна мая хіліцца.
Ідзі, Зіма нягодная!
Не дуж з табою сіліцца.

Зіма

Не дам ніколі веры я
Тваёй брахні ап’янчанай,
Што гора цябе мерае,
Што слёзамі ты няньчаны.

Каму ж тут хвойкі валяцца
Рукою мазалістаю?
І шуркі каму ставяцца
На пасеку на чыстую?

Ці ж хата з хвойкі зваленай
Не грэта, не пастаўлена?
Ці ж пасека не сеяна,
Сахой тваёй абнесена?

Мужык

Туды, ў краі далёкія,
Як дні мінуць кароткія,
Сасоначкі высокія
Плывуць ракой-паводкаю.

Гасцінцамі, дарогамі
У горад шуркі цягнуцца,—
Не за маймі парогамі
Скарб пасечны хаваецца.

Зіма

Табе жыццё, знаць, сцелецца,
Як бы сама нуда тая;
Пашлю ўдабаў мяцеліцу,
Няхай з бядой рассватае.

Адыходзіць. Пачынаецца мяцеліца. Цямнее. Хвойка, падсечаная, з трэскам і грукам валіцца і забівае Мужыка. Стада згаладалых ваўкоў прыбліжаецца к нябожчыку. Лес стогне.