Смяротнасць пры хірургічных захворваннях і змаганне з ёю/Ступень удзелу хірургічнай сьмяротнасьці ў агульнай смяротнасьці насельніцтва
| ← Статыстыка і дынаміка хірургічнай сьмяротнасьці | Смяротнасць пры хірургічных захворваннях і змаганне з ёю Ступень удзелу хірургічнай сьмяротнасьці ў агульнай смяротнасьці насельніцтва Аўтар: Савелій Рубашоў |
Хірургічная сьмяротнасьць → |
Прапануем да спампаваньня!
1. Ступень удзелу хірургічнай сьмяротнасьці ў агульнай сьмяротнасьці насельніцтва.
Якая доля сьмяротнасьці ад хірургічных захворваньняў у агульнай сьмяротнасьці насельніцтва? Устанавіць гэту лічбу — задача ня лёгкая, таму што ў дзяржаўных статыстыках мы ня маем асобнага аддзелу — «хірургічныя захворваньні», — і гэты процант мы можам высьветліць толькі ўскоснымі спосабамі.
Як відаць, доля хірургічных захворваньняў у агульнай сьмяротнасьці параўнаўча невялікая. Гэта адразу можна бачыць з такіх параўнаньняў:
У Германіі прычыны сьмерці на 10.000 насельніцтва былі такія:
| 1913 г. | 1926 г. | |||
| м. | ж. | м. | ж. | |
| Усяго | 156,8 | 143, 1 | 121,6 | 112,3 |
| Інфэкцыі | 68,5 | |||
| Траўмы | 6,1 | 1,6 | 6,0 | 1,6 |
| Злаякасныя пухліны | 7,4 | 8,9 | 9,6 | 11,4 |
| Апэндыцыт | 0,7 | 0,5 | 0,8 | 0,6 |
У той час, як траўмы, злаякасныя пухліны, апэндыцыты складаюць усяго 14,2, адны інфэкцыі даюць - 68,5 (на ўсю колькасьць сьмярцей).
Такі ж малюнак атрымаецца, калі мы зьвернемся да даных Італіі.
У Італіі на 1.000.000 насельніцтва памерла ад наступных прычын:
| 1924 г. | 1925 г. | 1926 г. | |
|---|---|---|---|
| 1. Прыраджоных аномалій | 89 | 84 | 73 |
| 2. Злаякасных пухлін | 650 | 570 | 560 |
| 3. Пляўрытаў | 75 | 80 | 76 |
| 4. Язваў страўніка | 33 | 42 | 39 |
| 5. Хвароб печані і жоўцевых шляхоў | 67 | 78 | 77 |
| 6. Апэндыцытаў | 31 | 34 | 36 |
| 7. Хвароб нырак (апрача нэфрыту) | 14 | 32 | 19 |
| 8. Мачапалавых хвароб | 80 | 80 | 80 |
| 9. Траўм | 324 | 337 | 315 |
| 10. Хвароб органаў руху | 370 | 329 | 315 |
| 11. Тубэркулёзу | 1136 | 1118 | 1063 |
| 12. Хвароб сэрца | 1460 | 1492 | 1667 |
Такім чынам, калі мы складзем першыя 10 нумароў, лічычы, што сярод іх мы маем справу толькі з хірургічнымі захворваньнямі, дык атрымаем для 1924-1926 г. г. наступныя лічбы: 1734; 1664; 1590.
Гэтыя лічбы аказваюцца менш сьмяротнасьці толькі ад двух груп захворваньняў - тубэркулёзу і хвароб сэрца, якія даюць разам для тых жа год: 2596; 2610; 2730. Каб даць больш дакладнае ўяўленьне аб удзеле хірургічных захворваньняў у агульнай сьмяротнасьці, я паспрабаваў зрабіць наступныя вылічэньні. Так, у 1912 г. у Расіі на 100.000 насельніцтва памерла (у розных гарадох) ад:
| хвароб органаў страваваньня | 558 |
| востразаразьлівых хвароб | 261 |
| тубэркулёзу | 222 |
| хвароб органаў дыханьня | 306 |
| хвароб нэрвовай сыстэмы | 139 |
| хвароб крывяносных судзін | 147 |
| злаякасных пухлін | 79 |
| траўм | 58 |
| хвароб мачавых органаў | 54 |
Калі лічыць выключна хірургічнымі тры апошнія групы і ўзяць некаторую частку выпадкаў з групы хвароб органаў страваваньня і дыханьня, дык мы ўбачым, што гэта складае невялікую суму агульнай сьмяротнасьці (прыблізна 15 проц.). Я і інакш паспрабаваў вылічыць гэты ўдзел хірургічнай сьмяротнасьці ў агульнай, узяўшы максымальныя лічбы ў групах 1912 г. Расія. Прычыны сьмярцей у гарадох.
На 109.070 сьмярцей было ад:
| хвароб скуры | 216 |
| косьцева-цяглічнай сыстэмы | 130 |
| мачавых органаў | 2391 |
| хвароб органаў страваваньня (апрача катараў) |
2198 |
| траўм | 2579 |
| злаякасных пухлін | 3481 |
Дапушчаючы (а мабыць гэта дапушчэньне прыводзіць да пераўвялічэньня), што ва ўсіх пералічаных выпадках мы мелі справу толькі з хірургічнымі захворваньнямі, мы атрымліваем суму 10.995, што дае ў адносінах да 109.070 процант, роўны 10 проц.
Некаторае ўяўленьне аб удзеле хірургічнай сьмяротнасьці ў агульнай, даюць яшчэ лічбы Смулевіча (Беларусь 1922—1925 г.г.):
| Рожа | 0,2 проц. агульнай сьмяротнасьці |
| Слупняк | 0,1 " " " |
| Хірургічная бугарчатка | 3,5 " " " |
| Сэптыцэмія | 0,5 " " " |
| Новаўтварэньні | 3,6 " " " |
| Страўнічна-кішочныя хваробы | 0,7 " " " |
| Апэндыцыты | 0,2 " " " |
| Грыжы, непраходнасьць кішочніка | 0,4 проц. агульнай сьмяротнасьці. |
| Хваробы мачавых органаў | 0,1 " " " |
| Хваробы скуры | 0,2 " " " |
| Хваробы касьцей | 0,1 " " " |
| Хібы разьвіцьця | 0,1 " " " |
| Зьнешнія прычыны (пашкоджаньні) |
2,4 " " " |
| 12,1 проц. усіх прычын сьмерці |
Іншыя даныя мы можам запазычыць у Смулевіча, выдзеліўшы асноўныя лічбы сьмяротнасьці за 1925 г. па аддзелах (у абсалютных лічбах).
| рожа | 37 |
| слупняк | 9 |
| бугарчатка хірургічная | 14 |
| сэптыцэмія і піэмія | 100 |
| новаўтварэньні | 358 |
| апэндыцыт | 30 |
| грыжа, непраходнасьць кішак | 60 |
| хваробы скуры і клеткавіцы | 41 |
| хваробы касьцей | 15 |
| хібы разьвіцьця | 18 |
| зьнешнія прычыны | 261 |
Мы атрымліваем такім чынам 943 сьмерці на агульную лічбу 9786 сьмярцей за 1925 г., г. зн. каля 10 проц.
Усе вышэйпаданыя ўказаньні наўрад ці асабліва дакладныя; але зважаючы на тое, што вылічэньні, зробленыя на розным матэрыяле, усе даюць лічбу ад 10 проц. да 15 проц. я лічу магчымым зрабіць вывад, што гэтыя лічбы ў асноўным выражаюць долю ўдзелу хірургічнай сьмяротнасьці ў агульнай.
Калі мы прымем гэтыя лічбы — 10-15 проц. — за паказальнік удзелу хірургічнай сьмяротнасьці ў агульнай, дык у адносінах да лічбы 2,3 проц. (паказальнік агульнай сьмяротнасьці) гэта дасьць 0,23-0,33 проц., г. зн. можна дапушчальна прыняць, што адна хірургічная сьмерць прыпадае на 330—450 жыхароў, або 2-3 сьмерці на 1000 чал. насельніцтва.
Аднак, адносная вага хірургічных, асабліва цяжкіх, захворваньняў, далёка не вызначаецца гэтай лічбай, з прычыны таго, што ня ўсе ўзросты прымаюць аднолькавы ўдзел у хірургічнай захворвальнасьці і хірургічнай сьмяротнасьці. Таму мы будзем мець крыху іншы малюнак, калі спынім сваю ўвагу на ўзростах больш старых (пра гэта глядзі ў разьдзеле аб агульных фактарах хірургічнай сьмяротнасьці — «Значэньне ўзросту»).
Тут-жа мы павінны адзначыць, што дзіцячы ўзрост (да 5 год), які дае такую вялікую агульную сьмяротнасьць, прымае малы ўдзел у хірургічных захворваньнях: таму хірургічная
сьмяротнасьць адпаведна павышаецца, калі гаварыць толькі пра дарослых.
Не настойваючы на правільнасьці сваіх лічбаў, я лічу магчымым зрабіць наступныя вывады:
- хірургічная сьмяротнасьць займае скромнае месца ў агульнай сьмяротнасьці чалавечага роду;
- гэты ўдзел выражаецца, як відаць, лічбай ад 10 да 15 проц., што дае ў канчатковым выніку ад 2 да 3 сьмяротных выпадкаў на 1000 чалавек насельніцтва; калі ўзяць толькі дарослае насельніцтва, дык гэты стасунак павялічваецца.