Старонка:Беларускае Адраджэнне ў XVI сталецьці.pdf/11

Узнікла праблема ў вычытцы гэтай старонкі

протэстанцтва сярод беларускага народу. Першаю кнігаю, якая вышла з гэтае друкарні, быў катэхізіс, надрукаваны накладам Мацея Кавечынскага, Сымона Буднага і Лаўрына Крыткоўскага. Катэхізіс зьмяшчаў у сабе протэстанцкі сьветапагляд "для простых людей языка руского, в пытаниях и ответах".

Другая кніга таго-ж самага аутара, якая вышла ў Несьвіжы ў тым самым годзе, называлася "О оправдании грешного человека перед богом", але наасобніку гэтае кнігі нідзе не захавалася. Праўда, бібліограф Сопікаў у сваім дасьледваньні "Опыт российской библиографии" (1813 г.) дае апісаньне кнігі, якую ён бачыў, але Сопікаў не паказау, дзе гэтая кніга знаходзілася ў той час, калі ён яе апісваў. Публікацыяй гэтых дзьвёх кніг скончылася дзейнасьць Буднага, як выдаўца і перакладчыка на беларускую мову. Але літаратурная дзейнасьць Буднага ня спынілася. Ён пачаў друкаваць свае кнігі ў польскай мове, прызначаючы, відаць, апошнія для шырокіх польскіх колаў. Разам з тым, і ў сьветапаглядзе Буднага настала пэўная зьмена. Будны рашуча адлучыуся ад кальвінскага збору і перайшоў у лягер сэктантаў-соцыніян, вучэньне якіх у другой палове XVI сталецьця значна пашырылася сярод сярэдняе і дробнае польскае і беларускае шляхты. Пераход да соцыніян натуральна адсуваў яго ад Радзівіла і несьвіскага протэстанцкага збору (1564 г.). На протэстанцкім царкоўным саборы (1566 г.) ужо выявіліся з усёю выразнасьцю рознагалосьсі Сымона Буднага з кальвіністымі, асабліва ў пытньні адносна хрэсту дзяцей. Сабор прызнаў Буднага гарэтыкам і пазбавіў яго пастарскае годнасьці. Аднак, Будны не належаў да ліку палкіх рэлігійных энтузыястых. Рацыяналісты на філёзофскім настроі свайго розуму, Будны ня толькі не захопліваўся пропагандай соцыніянства, але і сам ня быў вельмі сталым у сваіх рэлігійных перакананьнях. Пасьля разрыву з кальвіністымі Будны зрабіўся пастарам у Заслаўі, непадалёк ад Менску, дзе ён быў ужо пастарам у чэрвені 1572 году. Протэстанцкі збор у Заслаўі знаходзіўся пад патронатам Глябовічаў.

Будны распачаў сваю літаратурную дзейнасьць у польскай мове, выдаўшы біблію пад загалоўкам: "Biblia to jest księgi starego y nowego przymierza, znowu z ięzyka Ebreyskego, Greckiego y Łacińskiego na Polski przełożone" з прадмоваю Буднага, як у Несьвіжы ў 1572 годзе. Праз два гады вышаў "Nowy Testament znowu przełożony, a na wielu mieyscach za pewnemi dowodami ad przysad przez Simona Budnego oczyściony, y krotkiemi przypiskami kraioch obiaśniony. Przydane też są na końcu tegoż dostatecznieysze przypiski, ktore każdey jakmiarz admieny przyczyny ukazuja. Losk, 1574". Яшчэ праз два гады Будны выдаў "O przedniejszych wiary chrystyjańskiej artykulach to jest o Bogu jedynym, o Synu jego i Duchu świętego przez Simona Budnego krotko spisane, a za zezwoleniem Bracie niektorej w Litwie i na Rusi wydane. K temu obrana tegoż wyznania broniaca, przez tegoż napisana, Losk, 1576". У 1577 годзе Будны выдаў "Przedmowa do Loskiego wydania dziela