ГРАВЮРЫ І АЗДОБЫ У ВЫДАНЬНЯХ СКАРЫНЫ.
9
ват амез ІіБегаіе5 з іх традыцыйным падзелам па ііуіцпі і дцадіічіша у часы Скарыны захоўваліся ўжо больш тэорэтычна, на справе-ж про- грамы тагочасных факультэтаў агішт былі значна паўней і шырэй), Калі тэрмін агіез Бопае і нельга разумець у нашым сучасным сэнсё-- г. зн. як прыгожыя мастацтвы“,--дык усё-ж магчыма, што ён ня зу- сім супадаў з тэрмінам апіез ІБрегаіе5, і ахапляў яшчэ больш шырокія галіны тэорэтычных і практычных вед, як гэты апошні. У кожным выпадку, калі нават у лік агбцт ІіБегаііцт разам з некаторымі матэма- тычнымі навукамі ўваходзіла таксама і музыка, --дык няма нічога дзіў- нага, калі ў лік агіштп Бопагиті маглі ўваходзіць і якія-небудзь іншыя мастацтвы--да вобразных мастацтваў і гравюры ўключна. Да тагож бясспрэчна, што науки вызволеныя“--філёзофія, і апіез--, мастацтвы" -- У часы Скарыны неяк адрозьніваліся і падзяляліся: Бо сам Скарына пасьля экзамену ў Падуанскім Унівэрсытэце быў залічаны ў сьпісы Басгі СоПегіі Ротіпогит Агізіагцт еі Медісогит 2), тады як адначасна з гэтым пры унівэрсытэце існавала яшчэ і асобная калегія ротіпогіцт Рішозорпогша еі Медісогит. Калі гэта так, дык зусім мажліва, што Скарына прымаў некаторы актыўны ўдзел у справе мастацкае аз- добы сваіх выданьняў,- магчыма, ня ў якасьці гравёра, але як аўтар тых ці іншых рысункаў, або композыцыйных схэм. На жаль, аднак, ні- якіх больш пэўных матар'ялаў па гэтым пытаньні няма.
Пераходзячы да больш дэтальнага разгляду паасобных гравюр, трэба адзначыць адну агульную асаблівасьць, якая даволі рэзка ад- розьнівае іх ад гравюр, зьмешчаных у. тагочасных заходня-эўропейскіх выданьнях. Папершае, у. большай частцы скарынавы дрэварыты значна
“перавышаюць сваімі памерамі нават тыя гравюры, якія. знаходзяцца ў заходніх ілюстраваных бібліях і іншых выданьнях большага. формату. У той час як, ыклад, у вэнэцыйскай лацінскай...Бібліі“ 1498 г., у чэскім , Новы оне“ 1498 г.9) і ў чэскай ,Бібліі“ 1506 г., надрука- ваных вялікімі форматамі ў гаркуша:іў. цэлы аркуш (, Біблія" 1506 г.)-- памеры гравюр не перавышаюць 5-6 сант.--у Бібліі“ Скарыны, пры маленькім формаце іп 47, гравюры маюць гзвычайна памер 10,5» 10,5 см., а некаторыя дасягаюць нават памеру 10516 сант., займаючы, такім чы- нам, больш за палову старонкі, а ў некаторых выпадках і ўсю ста-
ронку цалкам, што моцна павялічвае ролю гравюр у вагульным ура- жаньні ад надворнага выгляду кніжок. Падругое, самая колькасьць іх, пры гэтым, значна менш як у вышэйпамянёных заходніх выдань- нях; у ,Бібліі“ Скарыны, як мы ўжо “адзначалі, гравюры знаходзяцца звычайна толькі па загалоўных аркушох, і нават калі яны маюць ілю- (9 страцыйны- характар,--яны ілюструюць толькі якую-небудзь адну частку. тэксту, узятую са зьместу пэўнае біблійнае кнігі. У іншых вы- даньнях Скарыны гравюр яшчэ менш, прычым яны зьмяшчаюцца так- сама па загалоўных аркушох, або ў пачатках паасобных разьдзелаў, М але часта ўжо зусім ня маюць характару ілюстрацый. У заходніх-жа выданьнях, наадварот, гравюры ў большасьці ілюстрацыйныя, і больш Цёсна зьлітыя.з- самым- тэкстам; У чэскім ,Новым законе“ 1498 г.
і ў , Бібліі“ 1506.г. сустракаецца, пры гэтым, нават па некалькі гравюр
У кожнай біблійнай кнізе або ў кожным разьдзеле эвангёльля. Такім чынам, у выданьнях Скарыны можна адзначыць як-бы нейкае коль-
1) Пар. Н. буворов. Средневековые университеты. Москва 1898.- Стар. 149-150; Я 2) рт. 5. Міпвакіеуісг. Мабегуаіу Чо Бізіогуі роіакду, уг Рафуйіе. «Агевіуцті «о Фаіе- ібу Іегаішту і обуіабу у Ро!бсе”. Том УП. У Кгакоміе. Маіа4епі Акааетіі Отіеўеіпоз- сі. 1892.-- Абі аеі СоЙегіо Медісі е Ейогой, ХУІ, эй. 158. 3) Рас. Публ. Бібл., 9 6-к.9123.
