Čaławiek (1929)/II
| ← I. Čaławiek — adzinka | II. Čaławiek — siamja Філязофская праца Аўтар: Фабіян Абрантовіч 1929 год |
III. Čaławiek — hramada → |
Прапануем да спампаваньня!
II. Čaławiek — siamja.
Sprawa siamji — heta sprawa adnosin adnej paławiny rodu čaławiečaha da druhoj — mužčyny da žančyny. Adnosiny hetyja mohuć być čaćwierakija: 1) swabodnaje, stadowaje sužyćcio jak u skaciny, 2) mnohažonstwa — poligamija, kali adzin mužčyna adrazu maje niekalki žonak, 3) mnohamužstwa-poliandryja, kali adna žančyna maje niekalki mužoŭ razam, 4) adnažonstwa i adnamužstwa, katoraje moža być razryŭnaje i nierazryŭnaje.
Apirajučysia na znajomaści natury čaławiečaj i śledujučy za Chrystom, nawuka chryścijanskaja, katalickaja, staić i budzie stajać zaŭsiody za adnažonstwam nierazryŭnym, heta dziela taho, što sprawa žanimstwa, siamji jość nia tolki sprawaj adzinki, ale sprawaj sacijalnaj, hramadzkaj. Ad arhanizacii prawilnych adnosin mužčyny da žančyny zaležyć zdaroŭje i fizyčnaje i maralnaje nia tolki danych adzinak mužčyny i žančyny, ale ŭsiaho rodu čaławiečaha, bo siamja jość padstawaj, pieršym łučwom arhanizacyjnym žyćcia hramadzkaha. Chto ŭwažna čytaje Bibliju — zaŭwažyć, što Chrystus najbolšuju źwiarnuŭ uwahu ŭ swaim žyćci i nawucy na siamju, jak na pieršy zarodak hramadzkaha žyćcia. Na‘t siarod źwiaroŭ možna zaŭwažyć takuju reč: u wyšejšych samka i samiec astajucca razam jak doŭha treba karmić i chawać patomstwa. A skolkiž času treba budzie na wychawańnie patomstwa? Chto heta ŭstanowić, kali źnieści dažywotnaje sužyćcio mužčyny i žančyny ŭ siamji? Praŭda, bywajuć trahedyi ŭ sužyćci siamiejnym, ale štož na heta paradzić. Zakony dajucca, jak Božyja tak i ludzkija, dziela ahulnaha dabra, a nie adzinak, a šmat-by trahedyjaŭ ludzkich prapała, kab ludzi na žonku hladzieli, jak hetaha wymahaje jaje sacyjalnaje značeńnie, — surjozna, a nie lohkamysna, jak heta, na biadu, časta bywaje. Siamja nierazryŭnaja jość kaniešnie patrebna, kab wychawać čaławieka. Čaławiek u žyćci musić mieć zapas peŭnych, choć-by elementarnych, ale nieabchodnych cnotaŭ. A dziež ich šukać, kali nie ŭ siamiejnym hniaździe? Komunistyčnaje wychawańnie, peŭnie-ž, cnoty nia daść.