Казкі (А. К., 1928)/Мужык і пан
| ← Як дзяцел спагнаў сваю злосьць | Мужык і пан Казка 1928 год |
Сучкін сын → |
| Іншыя публікацыі гэтага твора: Мужык і пан (казка 1). |
Прапануем да спампаваньня!
МУЖЫК І ПАН.
Адзін мужык увідзеў у пана добрую сьвіньню з парасятамі. Ён пашоў і стаў кланяцца сьвіньні. Гэта відзела пані з ганку. Яна паслала лёкая папытаць: чаму ён свіньні кланяецца? А той кажаць: „Гэта мая Рапка жэніцца, а ваша Белка маёй Рапцы родная цётка, дык я заву на вясельле, а яна ўсё кажаць не хачу!“ Лякай пашоў і сказаў пані. Тая разрагаталася і сказала паклікаць мужыка. Мужык прышоў. Тады пані кажа: „Што ты нашай сьвіньні кланяешся?“
— А во што: у мяне ёсь Рапка, аваша Белка ёй родна цётка, дык мая Рапка жэніцца і просіць вашае Белкі на вясельле, — вот я і прышоў прасіць, а яна кажаць: не хачу!
— Ха, ха, ха!.. ну дык як-жа ты яе павядзеш, — кажаць пані, — ці павязеш?
— Не, павяду, калі пойдзе, — я прышоў.
— А парасяты як будуць?
— І з дзеткамі прасіла Рапка, каб пусьцілі.
— Ну так я скажу, каб запраглі каня і палажылі Белку, а калі не захоча ляжаць, то прывязаць, а парасяты ў мяшок. — Пані прыказала запрагчы каня, палажыць на воз сьвіньню і парасяты і даць мужыку. „Ці хутка ты назад прывязеш?“ — „Хутка, мая панечка“: Мужык сеў і паехаў. Пана ня было ў дварэ. Як прыехаў пан, дык паня яму кажаць: „У нас быў мужык, ён нашай Белцы кланяўся, прасіў на вясельле. Я яе пусьціла і каня дала ехаць“. А пан кажаць: „во дурная, а мужык ашукаў, прападзе і конь і сьвіньня з парасятамі. — Скарэй каня давайце!“
Далі тройку з званком. Пан сеў і пытае: „Куды-ж мужык паехаў?“ — „А во сюды“, — кажуць людзі і паказалі пану дарогу. Пан туды і паехаў. А мужык пачуў званок, зьвярнуў у лес, там закалоў сьвіньню з парасятамі, каня прывязаў, а сам вышаў на дарогу, наклаў кучу гною, накрыў шапкаю і сядзіць. Едзе пан. — „На бок!“ — крычыць панскі кучар. — „Не, паночак, не! едзьце вы сабе на бок — мне ня можна!“ Пан сказаў кучару аб‘ехаць мужыка. Мінуўшы мужыка, пан застанавіўся і пытае: „Ці ня бачыў ты, мужычок, тут мужыка едучы і вязучы сьвіньню з парасятамі.
— Відзеў, паночак! ён нядаўна тут ехаў.
— А ці знаеш, куды ён паехаў?. — знаю.
— Пакажы-ж нам дарогу“.
— Не, паночак, не! Мне з месца ня можна зысьці. Калі хочаце, то я вам дарогу скажу: вы будзеце тут проста, потым звароціце крута, крута ўправа, а там крута, крута ўлева і так далей.
Пан і пытае хурмана: „ці патрапіш?“
— Не, пане!
— І я не патраплю.
Тады пан пытае ў мужыка:
— Ці дагнаў-бы ты яго?
— Чаму не, пане? Я яго-бы зараз прыцяг і к вам.
— Ну, дагані, я табе заплачу.
— Не, крый Божа! мне з месца ня можна зысьці,
— Чаму-ж табе ня можна зысьці? Што ты тут робіш?
— Гэта, паночак, ехаў мой пан і сустрэўся з знаёмай паняю і тая пані падарыла яму шчыгла. Дык пан сказаў мне яго дзяржаць, пакуль ён будзець ехаць назад.
— Ну, так ты едзь з маім хурманом, а я буду вартаваць.
— Не, пане, не хачу; тады мне ад пана жыцьця ня будзе, як ты ўпусьціш шчыгла.
— Я ня ўпушчу.
— Не, пане, не паверу.
— Ну, дык я буду вартаваць з хурманом, а ты едзь адзін.
— Не, не хачу!
— На табе сто рублёў, едзь!
— Не, баюся, пане: вы пусьціце шчыгла.
— Ды ня пусьцім-жа!
— Мужык узяў сто рублёў і сеў ехаць. А пан пытае: „ці хутка ты вернешся?“
— Цераз гадзіну, паночак, я тут буду.
— Мужык паехаў. Па дарозе ён адчапіў званок, заехаў у лес, узяў каня з свіньнёю і парасятамі і паехаў.
Пан з хурманом чакалі гадзіну — мужыка няма, прачакалі другую — яго няма. Тады хурман кажаць: „Пані была дурань: аддала каня з сьвіньнёю і парасятамі, а пан яшчэ дурней — аддаў тройку коняй і сто рублёў“: А пан кажаць: „цо ты мувіш, дурню! Я як зраблю аб‘яўленьне: чый шчыгол, так і знайду злодзея.
Потым пачало сонца заходзіць, а хурман кажаць: „Не хачу ўжо сядзець, — я есьці хачу, — хадзем у двор. А пан кажаць: „Ну, так ты бяры шчыгла, а я буду падымаць шапку“. Троха падумаўшы, пан кажаць: „Не! ты ўпусьціш; ты падымай шапку, а я буду браць шчыгла“. Хурман узяў за вяршок, а пан абедзьве рукі падсунуў пад шапку. Хурман як падыме шапку, дык пан разам абедзьвемі рукамі як хопіць — дык проста ў гной. Тут як закрычыць: „А дурань! а галган! во шчыгол!“ А хурман кажаць: „Я гаварыў, што пані дурная, а пан дурней“. А пан крычыць: „На одсеч мне рэнцы! Цо мне зробіць?“ — „А што вам, пане, зрабіць?“ кажа хурман, „абатрэце аб траву“. Пан так і зрабіў і пашлі яны ў двор. Прышоўшы, пан і кажаць пані: „Ты дурная: аддала каня і сьвіньню с парасятамі, а я дурней! аддаў трох коняй і сто рублёў, а яшчэ рэнцы так убэсьціў, ваняюць дужа, адсеч трэба. Пані разрагаталася. А мужык і цяпер езьдзіць на панскіх конях.