Краіна наша вызнала прыгон:
пад бізуном чужое поле жалі,
і над прасторамі лунаў праклён,
у песнях шмат было тугі і жалю.
Краіна наша вынесла прыгнёт:
у крук згінала праца на заводах,
па цесных вуліцах,
скрывіўшы рот,
хадзіла песня,
поўная самоты.
Але ніякія пакутлівыя дні
не ведалі цяжэйшых песень,
як песні гэтай жудаснай вайны,
што коцяцца над полем і над лесам.
Прыслухайся:
сабраўшыся на ноч
каля разбуранай сялянскай хаты,
забыўшыся на весялосць даўно,
спяваюць бежанцы й салдаты.
Хор салдат:
Не журыся горна маці,
нам не цяжка ваяваці:
І за цара заўжды гатовы
палажыць свае галовы.
Як ударым мы з гарматы —
аж дрыжаць гнілыя хаты,
як прасушым добра порах —
быццам ліст, кладзецца вораг.
А калі мы ў бойках згінем —
гасудар нас не пакіне:
Два крыжы —
адзін сасновы, —
І а другі з жалеза скован,
на істужцы
на куртатай —
будуць нам за храбрасць платай.
Пад сасновым пахаваюць,
а жалезны,
дарагая,
перашлюць табе з чужыны
у далёкую краіну,
каб ты знала, маці, тое,
што загінуў сын героем.
Запявала бежанскага хору:
Што ты цешыш матку, сыне,
усёроўна ўсе загінем…
Хор бежанцаў:
На сваіх старых парогах,
на шырокіх,
на дарогах,
у далёкіх
у выгнаннях
будзе наша пахаванне —
ходзіць смерць,
вайна над светам,
і няма нідзе прасвету.
Запявала:
Пухнем з голаду і зморы,
выганяе з хаты вораг…
Хор бежанцаў:
Ад сваіх старых парогаў,
на чужыя,
на дарогі,
на жабрацтва,
на пакуты
гоняць нас,
няволяй скутых.
Ходзіць смерць,
вайна над светам,
І няма нідзе прасвету!
Запявала трэцяга хору:
Ёсць ратунак,
толькі слухай,
прылажы дадолу вуха…
Трэці хор:
Пракляні вайну багатых,
што руйнуюць вашы хаты,
ад старых,
гнілых парогаў
выганяюць на дарогі,
у далёкія выгнанні,
на пакуты,
на блуканні.
Пракляні іх трыжды-трэйчы,
каб ніколі не сустрэцца!
Запявала:
Пракляніце іх, салдаты!
Хор салдат:
Праклінаюць іх салдаты!
Запявала:
Пракляніце іх, сяляне!
Хор бежанцаў:
Праклінаюць іх сяляне!
Запявала:
Пракляніце трыжды-трэйчы!
Хор бежанцаў і салдат:
Праклінаем трыжды-трэйчы:
няхай іх развее вецер,
каб не мерлі нашы дзеці,
не ганялі нас па свеце!
Запявала трэцяга хору:
Мы цяпер дадзім вам песню,
каб яе вы іншым неслі,
каб яна грымела маршам,
гуртавала сілы нашы,
руйнавала здзек і гора…
Запявайце-ж, хлопцы, хорам!
Трэці хор:
Спапялелі лясы і сялібы,
Зараслі палынамі палі.
Выганяюць народ на пагібель,
вецер кроўю прапах на зямлі.
Ходзіць голад і холад над краем,
на франтах паміраюць сыны.
І за што-ж ты нас, доля, караеш
найцяжэйшаю карай вайны?!
Нашай працаю жывяцца трутні,
пухнуць пальцы натруджаных рук…
Пад гарматамі й газам атрутным
нам даюць адпачынак ад мук.
А на трупах гуляюць шахраі,
багацеі растуць і паны.
Дык за што-ж ты нас, доля, караеш
найцяжэйшаю карай вайны?!
Хіба мала прасторы на свеце,
што прытулку нідзе нам няма?
Мы не хочам,
каб нашыя дзеці
валачылі шчамлёткі ярма!
Свет шырокі без меры і краю,
хопіць поля і нетраў лясных…
Не дазволім,
каб доля карала
найцяжэйшаю карай вайны!
Нашы цвёрдыя рукі не схібяць:
супраць панства
і супраць усіх,
што пагналі народ на пагібель —
мы павернем вінтоўку і штых.
Блізка час найвялікшага штурму:
гнеў народны грамамі гудзе,
праз акопы,
астрогі
і турмы
рэволюцыя наша ідзе.
Будуць лістам галовы іх слацца,
бо не знойдуць патолі паны.
Мы здабудзем рэспубліку працы
на франтах грамадзянскай вайны.
Хор бежанцаў і салдат:
Мы здабудзем рэспубліку працы
на франтах грамадзянскай вайны!
1933 г.
|