Новы Запавет (Гадлеўскі)/Слова перакладчыка і Уступ да Эванэліяў

Слова перакладчыка і Уступ да Эванэліяў Аўтар: Вінцэнт Гадлеўскі 1938 Крыніца: [1]

Сьвятая Эванэлія паводле Матэуша →

Спіс іншых даступных перакладаў Бібліі гл. на старонцы Біблія (пераклады)

Прапануем да спампаваньня!

AD PIERAKŁADČYKA

Užo zdaŭnych adčuwałasia patreba pierakładu Światoha Pisańnia na biełaruskuju mowu. Hetaja patreba adčuwałasia hałoŭna z taje pryčyny, što Biełaruski narod, adradžajučysia, choča i pawinien mieć Św. Pisańnie, u swajej rodnaj mowie, a takža i dziela taho, što treba dać jamu ŭ jaho adradženskaj padarožy lepšaje paznańnie nawuki Božaj. Staradaŭnyja pierakłady z 16 stahodździa (Fr. Skaryny, W. Ciapinskaha) dziela mnohich pryčyn nia mohuć zdawolić hetaj patreby, dyj urešcie jany byli zrobleny ŭ staradaŭnaj biełaruskaj mowie, jakaja ciapier nia ŭsim budzie zrazumieła. Nowyja-ž pierakłady, jakija źjaŭlajucca apošnim časam, wydajucca sektantami, jakija majuć swaje mety ŭ raźbiwańni jednaści Kaścioła Chrystowaha i raźjadnańni dušy Biełaruskaha narodu. Dyk ciapier, jak nikoli, naśpieła patreba pierakładu Św. Pisańnia na žywuju biełaruskuju mowu.

Pierakładajučy z Nowaha Zakonu tymčasam tolki 4 Ewaelii i Apostalskija Dziei i dajučy da ich adpawiednyja wyjaśnieńni, ja staraŭsia dać swajmu narodu jak paznańnie tak i zrazumieńnie nawuki Chrysta. Rabiŭ ja hety pierakład z aficyalnaha, užywanaha ŭ Katalickim Kaściole, łacinskaha tekstu "Wulgaty", starajučysia pierakładać dasłoŭna, majučy pieradusim na mecie dać prostaj i strudžanaj dušy wierny pierakład Słowa Božaha. Aproč hetaha chacieŭ ja dać mahčymaść tym duchoŭnym, jakija pracujuć pasiarod Biełaruskaha narodu, abwiaščać Ewaneliju Chrystowu ŭ rodnaj mowie hetaha narodu.

Z hreckaha tekstu ŭ swaim pierakładzie karystaŭsia ja mała, adno tam, dzie "Wulgata" pieradaje niajasna i dzie hetaha karystańnia była kaniečnaja patreba.

Pry apracawańni hetaha pierakładu ja karystaŭsia nia tolki z "Wulgaty", ale i z inšych pierakładaŭ, jakija byli zrobleny z "Wulgaty", a pieradusim z hetakich:

Das Neue Testament unseres Herrn Jesus Christus. Übersetzt und erklärt won Augustin Arndt S. J. Mit Approbation des Heil. Apostolischen Stuhles. 3 Auflage, 1911. Druck und Werlag won Fr. Pustet.

Le Nouweau Testament, traduction annoteé par. L. Cl. Fillion, Professeur d Ecriture Sainte à l institut catholique de Paris, 1924.

Ewangelie i Dzieje Apostolskie, przełożył i objaśnił Ks. Władysław Szczepański T. J. Prof. Papieskiego Instytutu Bibl. Przekład zatwierdzony i polecony przez Stolicę Apostolską. Kraków, 1917.

Nowy Testament. Tom I. Cztery Ewangelie i Dzieje Apostolskie w opracowaniu X. Prof. W. Szczepańskiego T. J. I X. Prof. Prokulskiego T. J. Wydane nakładem Księgarni Św. Wojciecha, 1932.

Z hetych knih ja karystaŭsia takža, pišučy karotkija wyjaśnieńni da trudniejšych miascoŭ Ewanelijaŭ i Apostalskich dziejaŭ. Aproč wyšej uspomnienych knih mieŭ jašče pierad saboju inšyja pierakłady, jak z łacinskaha tekstu tak i hreckaha.

Pry hetym wyražaju swaju hłybokuju padziaku wysokapawažanym Prafesarom Wilenskaha Uniwersytetu: Ks. Dziekanu I. Świrskamu, Ks. Praf. Ł. Puciacie i Ks. Praf. Cichonskamu, siabrom adumysłowaj Kamisii, wyznačanaj Ja. E. Wilenskim Arcybiskupam — Mitrapalitam R. Jałbžykoŭskim dziela acenzurawańnia majho pierakładu, za ich račowyja ŭwahi.

PIERAKŁADČYK

USTUP

KNIHI ŚW. PISAŃNIA NOWAHA ZAKONU Słowam "Nowy Zakon" abo "Nowy Testament" my nazywajem tuju suwiaź čaławieka z Boham i toj paradak zbaŭleńnia, jaki nam padaŭ Jezus Chrystus; tady kali "Stary Zakon" abo "Stary Testament" — heta była taja suwiaź i toj paradak zbaŭleńnia, jaki byŭ padadzieny praz Majsieja. Jak adzin tak i druhi Zakon zawiecca jašče "Umowaj" pamiž Boham i čaławiekam, bo hetaja Umowa nakładaje ŭzajemnyja abawiazki pamiž Boham i čaławiekam. Čaławiek pawinien spoŭnić swaje abawiazki pierad Boham, a Boh — addać čaławieku naharodu abo karu pawodle zasłuhaŭ čaławieka i pawodle swajho abiacańnia.

Słowy "Stary" i "Nowy" Zakon byli pieraniesieny tak-ža i na knihi Św. Pisańnia, u katorych byli śpisany słowy Božyja, datyčačyja Ŭmowy z čaławiekam. Knihi, u jakich była, z natchnieńnia Božaha, śpisana Umowa Boha z narodam Izrailskim — nazywajucca knihami Staroha Zakonu i jość ich 45; a knihi, u jakich śpisana Ŭmowa Boha, jakuju zrabiŭ z ludźmi Boh pry pasiarednictwie swajho Syna, Jezusa Chrysta — zawucca knihami Nowaha Zakonu i jość ich 27.

Jezus Chrystus nie astawiŭ pa sabie nijakich knih, jon nawučaŭ wusna, hetaksama nawučali apostały, pierakazwajučy ludziam usio toje, što janyčuli ad swajho Wučyciela. Dyu wusnaje nawučańnie było napačatku zwyčajnym sposabam pašyrańnia nawuki Chrysta. Adnak skora wyjawiłasia patreba apisać žyćcio, cudy, mučeńni i śmierć Chrystowu, kab peŭnyja wiedamaści ab hetym pašyrać i pierakazwać nia tolki słowam, ale i na piśmie.

Hetaje apisańnie žyćcia i nawuki Chrysta mieła na mecie nia tak apisańnie ŭsiaho, što Chrystus čyniŭ i nawučaŭ, jak paŭtareńnie i zsumawańnie taho, što było skazana ab Chryście ŭ wusnym nawučańni. Dziela hetaha ŭ apisańni ab Chryście, jakoje my bačym u knihach Nowaha Zakonu, trudna daśledzić niejkaj dobra abdumanaj systemy abo ściałaha (?) chronołohičnaha paradku, a pieradajucca koratka padziei, jakija dla tahačasnych słuchačoŭ užo byli wiedamy z wusnaha nawučańnia apostałaŭ.

Takim paradkam paŭstali čatyry Ewanelii i inšyja knihi Nowaha Zakonu. Knihi hetyja dzielacca takim paradkam: 5 knih histaryčnych (4 Ewanelii i Apostalskija Dziei), 21 kniha nawučalnaja (14 piśmaŭ św. Paŭła i 7 piśmaŭ inšych apostałaŭ) i 1 kniha prarockaja (Apokalipsa abo Abjaŭleńnie św. Jana apostała).

Ewanelii — heta histaryčnyja knihi, u jakich apiswajecca žyćcio i nawuka Je. Chrysta Ŭšeścia ŭ nieba. Słowa "ewanelija" wywodzicca ad hreckich słoŭ "eu-angelion", što značyć "dobraja wiestka", a heta zatym, što dla ŭsich ludziej, prahnučych praŭdy, sprawiadliwaści i adradžeńnia, nawuka Chrystusa była i jość Dobraj wiestkaj.

Čatyry čaławieki apisali žyćcio i nawuku Chrysta: Mateuš, Marak, Łukaš i Jan. Dwoch z ich byli apostałami (Mateuš i Jan), a dwoch — apostalskimi wučniami (Marak i Łukaš). Pieršyja apiswali toje, što jany sami bačyli i čuli, a druhija dwa — što dawiedalisia ad apostałaŭ. I choć čatyry čaławieki apiswali žyćcio i nawuku Chrysta, adnak widzim u ich apisańni wialikaje padabienstwa. I ničoha dziŭnaha: jany apiswali adnaho Chrysta i adnu nawuku jaho. Dziela hetaha padabienstwa światyja Ajcy Kaścioła časta haworać ab adnej ewanelii. I sapraŭdy — adna jość Dobraja wiestka abo Ewanelija, choć śpisanaja čatyrma roznymi piśmieńnikami, jakija dziela hetaha zawucca ewanelistymi.

Ewanelii ŭ Św. Pisańni raźmieščany ŭ takim paradku, u jakim jany paŭstawali, značyć: ewanelija św. Mateuša, jak najstarejšaja, zajmaje pieršaje miesca, na druhim miescy — św. Marka, na trecim — św. Łukaša, na čaćwiertym najpaźniejšaja — św. Jana, napisanaja kala 95 hodu paśla Naradžeńnia Chrysta. Try pieršyja Ewanelii paŭstali pierad 63 hodam našaj ery i apiswajuć dziejnaść Je. Chrysta pierawažna ŭ Halilei, a čaćwiertaja — dziejnaść u Judei. Usie ewanelii byli napisany ŭ mowie hreckaj, aproč tolki pieršaj, jakuju św. Mateuš napisaŭ paaramajsku dla palestynskich žydoŭ. Adnak ewanelija jaho, pisanaja paaramajsku, da nas nie dajšła; my majem tolki pierakład hrecki.

Dziela wialikaj wažnaści ewaneličnych knih, praz katoryja da wiernach chryścijan pramaŭlaŭ sam Chrystus, hetyja knihi pamieščany na samym pačatku knih Nowaha Zakonu. Potym iduć inšyja knihi ŭ takim paradku: Apostalskija Dziei, u jakich apiswajecca dziejnaść apostałaŭ; apostalskija piśmy, u jakich padajucca nawuki apostałaŭ; i ŭkancy Apokalipsa św. Jana, u jakoj apiswajucca dalejšyja dziei Kaścioła.

Apostalskija Dziei padajuć nam ab Ušeści ŭ nieba Je. Chrysta, ab sasłańni Ducha św. I ab dziejnaści apostałaŭ, a pradusim światych Piatra i Paŭła. Apostalskija dziei apiswajuć nam tak-ža žyćcio pieršych chryścijan. Napisaŭ hetu knihu św. Łukaš.

Apostalskija piśmy. Aproč Ewanelijaŭ i Apost. Dziejaŭ dajšli da nas jašče piśmy apostałaŭ, jakija jany wysyłali da wierujučych chryścijan, wykładajučy im Chrystowu nawuku i dajučy roznyja napaminańni. Usich apostalskich piśmaŭ majem 21; najbolej napisaŭ św. Pawał, bo 14, św. Jan — 3, św. Piotr — 2, św. Jakub (Małodšy) i św. Juda Tadeuš — pa adnamu.

Apokalipsa, jak my ŭžo kazali, źmiaščaje abjaŭleńnie, dadzienaje św. Janu ab budučyni Kaścioła i ab pieramozie Je. Chrysta nad złom hetaha świetu. Apokalipsu napisaŭ św. Jan, budučy sasłanym rymskimi ŭładami na wyspu Patmos.

Woś i budzie ahulny pahlad na ŭsie knihi Nowaha Zakonu. Padrabiazna ab kožnaj knizie budzie hutarka pierad kožnaj knihaj, jak ustup da jaje.