Але, праўду кажучы, скардзіцца на яе ня прыходзілася. З абодвух бакоў яна пакідала вольны шлях, кілёмэтраў 8-10 шырыні.
Заблішчаў маяк з правага боку. За ім мітусіліся слабенькія агні Анжэру. Гуз задуменна глядзеў на свой родны горад, які быў для яго зусім новым, чужым.
— Ты быў у Анжэры пасьля таго? — запытаўся яго малады матрос.
Гуз адказаў не адразу. Выпусьціў з сваёй люлькі некалькі воблакаў дыму і толькі, калі яны зьніклі, — сказаў:
— Быў. Адзін раз. Але гэта ня толькі другі горад, другія людзі, але і зусім другая краіна. Я сябе там адчуваў, нібы нябожчык, які праз 100 гадоў вылез з труны і пашоў сабе хадзіць па горадзе, дзе яго ніхто ня ведае, ды і ён сам не знаходзіць нічога знаёмага.
Вось ужо і Анжэр застаўся ззаду. Сьпераду, крыху лявей, зацямнеўся абрыс «Поперак Дарогі». Бераг-жа Явы трохі завярнуў управа. Там было ўжо зусім цёмна; бераг балотны, бязьлюдны. Белы туман поўз адтуль і засьцілаў дарогу. І толькі далей праз туман ледзь мігалі аганькі Мэрока, гарадка, які знаходзіцца ад Анжэру на кілёмэтраў 25.
«Саардам» сьцішыў ход. Частка матросаў спусьцілася ў свае каюты, рэшта засталася на носе.
Толькі Салул з адным з сваіх таварышоў чамусьці засталіся на карме, пільна прыглядаючыся то да «Поперак Дарогі», то да берагу Явы.
Раптам наперадзе, з туману, пачуліся перапалоханыя крыкі.
— Што там такое? — запытаўся капітан.
— Здаецца, лодка на дарозе, — адказалі яму.
Зычны гудок прарэзаў начную ціш. Але вялізная, нязграбная лодка апынулася перад самым носам карабля. «Саардам» прыпыніўся.
— Прэч з дарогі!!! — закрычалі з карабля.
— Ды яна напалову заліта вадой! — крыкнуў нехта!
І сапраўды, лодка была напоўнена вадой, а ў гэтай вадзе крычалі ад жаху чатыры цёмных чалавекі, чатыры няшчасных тубыльцы.
Капітан раззлаваўся. Ён ужо хацеў закамандаваць «наперад», каб зусім утапіць гэтых «дзікуноў». Хай не становяцца на дарозе. Ня можа-ж быць, каб голяндзкі дзяржаўны ваенны карабель даваў дарогу лодцы гэтых стварэнняў!
Але зараз-жа ў яго зьявілася думка, што гэтая цяжкая вялізная лодка можа таксама пашкодзіць самому караблю. І замест «наперад» — ён скамандаваў «назад». Карабель зусім спыніўся і ціхенька стаў заварочваць, каб абмінуць лодку.
