дам»? Ці захована зброя? Ці перапраўлена ў Бантам? Ці падрыхтована выступленьне? А адцягваць нельга, бо ўстрывожаная ўлада зараз павядзе рашучы наступ.
І шмат чаго было абгаворана, пакуль лодка ціха рухалася ўздоўж высокіх цёмных берагоў. Вось бліснуў на беразе агоньчык. Хта там: вораг ці свой? Але ўсёроўна — трэба ісьці міма.
З правага боку ціха гудуць буруны, пад лодкай хлюпае вада. Вось ззаду вылез з мора месяц, вялізны-вялізны, чырвоны. І так блізка, што, здаецца, трапіў-бы ў яго каменем. Заблішчалі пасмы вады, выразьней выступілі скалы.
— А ну яго к ліху! — вылаяўся Салул на сьвятло.
Вось ветрык зусім сьцішыўся, і лодка спынілася.
— Гэта ўжо зусім не дарэчы! — сказаў Гейс.
— Можа гэта ён пашкодзіў? — пажартаваў адзін з рыбакоў, паказваючы на месяц.
— Ціха! Слухайце! — прашаптаў Салул.
Таварышы прыслухаліся. І вось аднекуль да іх данёсься гоман натоўпу. Гоман глухі, далёкі, але досыць выразны. Можна было разабраць, што гудзе ўсхваляваны народ. Праўда, ніводнага слова, нават асобнага голасу, нельга было ўчуць, але агульны трывожны гоман быў выразны.
— Адкуль-жа ж гэта? — зьдзівіліся таварышы і накіравалі свае вушы і вочы на бераг. Але там нічога асаблівага нельга было заўважыць. Звычайныя скалы, цясьніны, лес, а гул ішоў не адтуль, а аднекуль ніжэй, нібы ад падножжа скал.
— Няўжож-ж недзе ў фіёрдзе сабраўся народ?
Але побач і фіёрду ніякага ня было відаць.
Вось сярод гоману пачуўся далёкі звон, а потым нібы пяяньне.
— Што за цуд такі? — паціскаў плячыма Гейс. — Ці набажэнства якое?
— Калі набажэнства, — заўважыў Салул, — дык у кожным разе эўропэйскае, бо ў нас звону і пяяньня няма.
— Значыцца, дзіва яшчэ большае. Няўжо-ж зноў прыдзецца вяртацца да бога і розных цудаў?
Прыглядаючыся да берагу, яны схіліліся ніжэй і дакрануліся вухам да краю лодкі. Гукі ўзмацніліся!
— Ці не ў вадзе ўсё гэта робіцца?!
— Гэтага толькі не хапала! — пляснуў рукамі Гейс.
— Пачакайце, я паслухаю, — сказаў адзін з рыбакоў, перахіліўся і апусьціў у ваду галаву. Потым, высунуўшыся, сказаў:
— Там!
Тады і другія апусьцілі галовы ў ваду.
Гукі сталі мацней, выразьней і рознастайней. Чуваць было, як яны складаліся з розных, асобных галасоў. Вось нібы курыца квокча, вось голуб туркоча, там нібы струны мэлёдычна гудуць, а потым зноў гоман.
190
