Старонка:Багушэвіч як папярэднік Купалы.pdf/4

шыню ў беларускай літаратуры нацыянальна-вызваленчыя патрабаванні беларускага народа загучалі на поўную сілу.

У адносінах творчасці Я. Купалы і Ф. Багушэвіча мы можам гаварыць не толькі аб ідэйнай блізкасці, але і аб самай непасрэднай сугучнасці матываў. У вершы «Мужык» Я. Купалы селянін-тружанік гаворыць:

Чытаць, пісаць я не умею,
Не ходзіць гладка мой язык,
Бо толькі вечна ару, сею, —
Бо я мужык, дурны мужык.

Аб гэтым-жа селяніну-тружаніку Ф. Багушэвіч у вершы «Дурны мужык, як варона» гаворыць:

Да навукі ён не браўся,
Закасіўся, заараўся;
Дурнем умрэ, як радзіўся,
Сам сабой дурным зрабіўся.
Ведама, мужык, хамула, —
Ад навукі адвярнула.

У абодвух вершах даецца адзін і той-жа адказ на пытанне чаму мужыка «ад навукі адвярнула». Ён вечна арэ, сее, за працай не толькі навукі, але наогул свету не бачыць. Куды-ж ішоў увесь плён яго працы? Даставалася з усяе яго працы селяніну надзвычай мала — столькі, што хлеба хапала толькі да каляд, а пасля прыходзілася жывіцца мякінкай...

Адным з цэнтральных матываў творчасці Ф. Багушэвіча з'яўляецца матыў апявання сілы народнай працы (напрыклад, у вершах «Не чурайся», «Дурны мужык, як варона» і інш.). Пачэснае месца займае гэты матыў і ў творчасці Я. Купалы. У адным з першых вершаў зборніка «Жалейка», у вершы «З песняў беларускага мужыка» Я. Купала піша:

Я ўсё закляну,
Усё сілай папру.
З гор зраблю даліну,
А з далінкі гару!
Затрымаю ваду,
Цёмны бор павалю,
А як з сошкай пайду, —
Увесь свет накармлю!

У вершы «Не чурайся» Ф. Багушэвіча селянін-тружанік гаворыць з такім-жа ўсведамленнем сваёй сілы:

Хоць лянівым у свеце слыву,
А магу свет карміць, гадаваць.

У вершы «Я мужык-беларус», у якім Я. Купала дае проста-такі класічную зарысоўку беларуса-тружаніка, зноў такі ў наяўнасці непасрэдныя ўплывы паэзіі Ф. Багушэвіча. У гэтым вершы ёсць сугучныя мясціны з вершам Ф. Багушэвіча «Дурны мужык, як варона».

Я. Купала піша:

Хоць свет хлебам кармлю,
Сам мякіначку ем...