напісаў шмат вершаў і апавяданьняў. Пад апавяданьнямі Якуб Колас падпісваецца псэўдоніамм Тараса Гушчы. Галоўная частка яго твораў выйшла з-пад пяра да рэволюцыі; з іх надрукованы рознымі выдавецтвамі: ,,Песьні жальбы" (вершы)-у 1910 г., "Апавяданьні" (1912 г.), "Тоўстае палена“ (1913 г.), "Нёманаў дар" (1913 г.), „Родныя зьявы" (1914 г.). Пасьля рэволюцыі выйшлі з друку: вершаваная поэма "Сымон-Музыка" (1918 г.), зборнік вершаў "Водгульле" (1922 г.) і вершаваная поэма "Новая зямля" (1923 г.).
У адлічча ад Янкі Купалы, які мае рознастайнасьць характару твораў, захапляецца ідэалізмам і сымболічнасьцю у настроі, Якуб Колас спачатку да канца поўны, выразны, моцны рэалісты і больш скупы ў адносінах будоўчых формаў у вершаскладаньні. Але яго творы падкупляюць сваёю мілагучнасьцю, прастатою і шчырасьцю. Кожны абразок жыве, гаворыць, выяўляецца натуральна праўдзіва і таму міла. Асабліва прыгожы ў Коласа апісаньні прыроды.
Адбыў свой час панура люты.
Дзянёк патрошку прыбывае,
Прыветней сонейка бліскае,
І рве рачулка свае путы.
Ідзі, зіма, ідзі ў дарогу:
Прайшоў твой час, дзякаваць Богу!
Пабач, старая: там, у полі,
Чарнеюць леташнія ролі!
А ўзгоркі вунь паразумнелі,
Бо вельмі значна палыселі.
А лес, глядзі, які вясёлы!
І дуб смяецца, хоць і голы.
Паслухай добра: чуеш песні?
Цяпер яны ўжо не заўчэсні,
Ужо бо сонейка праменні
Гатуюць шлюбныя адзенні
І ткуць карону дарагую
Вянчаць зямельку-маладую...
Пара, зіма, табе складацца
І ўпроч з кудзеляй выбірацца!
І вось у дзень адзін прыўдалы
Загаманілі перавалы.
І гоман, спеў і шум усюды,
Як бы ў цымбалікі і ў дуды
Зайгралі тысячы музыкаў,
Бы іх на баль тут хто заклікаў.
Ідзе вясна з цудоўнай лірай;
На звон яе зляцеўся вырай,
І жыцце ўсюды вынікае,
І пташка песню зачынае.
(„Новая зямля.")
Якуб Колас замілаваны ў сваю краіну, адданы ëй цалком, душою і целам, жыве яе нязгодамі і радасьцямі.
Я ня знаю, чым мне дораг
Від палёў благенькіх,
Нудны воклік ў родных горах,
Вербаў рад крывенькіх;
Лесу гоман, гул нястройны,
Шум лазы ў балоцене
І нудлівы, неспакойны
Шэлест у чароце.
