накіраваны супроць беларускіх соцыялістычных партый і іх дамаганьняў і разам з тым супроць лёзунгаў рэволюцыі, няўхільна вёўшай да Кастрычніка.
Сіла гэтага фронту расла працягам да Карнілаўскага мецяжу, пасьля якога абарвалася і на нейкі зусім кароткі час супынілася ў сваім росьце, асабліва за кошт махратых чорнасотнікаў. Аднак, яго напору з самага пачатку даваўся належны адбой.
Гэтак Беларуская Соцыялістычная Грамада ўжо ў ліпні (8—10) 1917 г. на першым зьезьдзе прадстаўнікоў беларускіх організацый і партый вымушана была даць рашучае сражэньне насядаючай на працоўныя колы буржуазнай контр-рэволюцыі. На гэтым зьезьдзе БСГ узурпіравала уладу, скончыўшы зьезд згодна патрабаваньням свае тактыкі. На першай-жа Сэсіі выбранай зьездам Рады „непаразуменьні“ зашлі яшчэ глыбей, вызначыўшы вельмі выразна клясавую варожасьць між лявіцай і правіцай беларускага руху. Якраз гэта пара супала з часам Карнілаўскага выступленьня, абвастрыўшага клясавыя супярэчнасьці ў Расійскай рэволюцыі і разам з гэтым даўшага крэпкі штурхач буржуазіі да зьбіраньня сваіх сіл. Пад нацыянальным сьцягам гэта зьбіраньне буржуазных сіл у значнай меры выявілася к верасьню месяцу. А ў пачатку кастрычніка правы, буржуазны элемэнт, меў досі вялікі ўплыў у Менскіх беларускіх цэнтральных установах, як беларуская Рада і часовая вайсковая Рада. Пад іх націскам на другой Сэсіі Рады (з 15 па 24 кастрычніка) 1917 г. Бел. Соц. Грамада мусіла вылучыць з сябе правыя элемэнты і перадаць іх варожаму лягеру. Дзякуючы гэтаму-ж і ў Выканаўчы Камітэт Вялікае Беларускае Рады (ІІ-я Сэсія ўвяла гэту назву для цэнтральнай беларускай установы) папалі элемэнты амаль ня цалкам буржуазна-дэмократычнага складу думкі, нават (што асабліва характэрна) ня ведаўшыя беларускае мовы. Пасяджэньні Выканаўчага Камітэту ішлі на расійскай мове, што нават выклікала гэткія словы ў газэце „Вольная Беларусь" (№ 28—ад 8-ХІ): „На пасяджэньні 31 кастрычніка,—пісала яна,—усе даклады, якія чыталіся, і ўсе прамовы, якія гаварыліся, у большасьці вяліся на расійскай мове. За вылучэньнем 3-4 сяброў камітэту ніхто пабеларуску гаварыць ня ўмее. Трэба думаць, што гэта зьявішча выпадковае і з часам беларуская мова запануе там, дзе яна павінна горда зычэць і красавацца. Людзі, стаўшыя на чале беларускага руху, павінны навучыцца чытаць, пісаць і гаварыць пабеларуску".
Але людзі, „стаўшыя на чале беларускага руху", бач, папаўшыя ў Выканаўчы Камітэт Вялікае Беларускае Рады, ня толькі ня ведалі беларускае мовы, а і не хацелі яе ведаць і нават рэдактара „Вольнае Беларусі" Я. Лёсіка не ўвялі ў Выканаўчы Камітэт Рады... Яшчэ цікавей было тое, што „кіраўнікі беларускага руху" з Выканаўчага Камітэту Рады ўпікалі „Вольную Беларусь" за „сэпаратызм".
