На трыбўне — адліўшчык Шміт:
— Таварышы!..
… Я кажу: каму патрэбна вайна?.. Вось, мы, — робім гарматы… У каго яны будуць страляць?.. Дэспотызм, — барбарства… Двудушныя! А ў нас, — што?.. Не дэспотызм?.. Ня барбарства?.. Ваяваць?.. За каго? За што?.. А на вайну, хто пойдзе?.. Чыя кроў будзе ліцца?.. Ці-ж мо‘ тых, пузатых?..
… «Далоў!..
Далоў!.. Далоў!..
… Прэ-э-э-э-эч!..
■
Ў дрэнным настроі вяртаецца Шміт да хаты. Ледзьве ўцёк ад агента „гегаймполіцай“…
Вечар… Туман… Дожджык… Сьлізка… Пад фіялетава-блакітнымі мокрымі праменьнямі ліхтароў блішчыць асфальтавая гладзь бруку.
… „Эх, каб добры агульны штрайк… Але — соцыялістычная большасьць… Здраднікі!..“
Шміт сьціснуў кулакі.
Уперадзе, на панэлі, сямнаццацігадовая дзяўчынка. Густая сінь пад вачыма. Насустрач — нейкі пан. Ідзе не сьпяшаецца. Леваю рукою зьняў капялюш, і трымае; у правай — хустка. Выцірае запацеўшую пляшыну. Праз усё пуза — залаты ланцужок…
… — Паночку, вазьмеце мяне!..