— Нам няма чаго думаць: як сказалі, гэтак і будзе, — сярдзіта вымавіў бяззубы пануры дзед.
— Я заўтра прабуду тут дзень, — калі перадумаеце, дык дашліце да мяне сказаць.
Мужыкі нічога не адказалі.
Так нічога і не мог дабіцца Нехлюдаў і пайшоў назад у кантору.
— А я вам скажу, князь, — сказаў прыказчык, калі яны вярнуліся дамоў, — што вы з імі не дамовіцеся: народ упарты. А як ён на сходзе — ён упрэцца, і не зрушыш яго. Усяго баіцца. От гэтыя самыя мужыкі, хаця-б той сівы або чарнявы, што не згаджаўся, — мужыкі разумныя. Калі прыдзе ў кантору, — пасадзіш яго чай піць, — усміхаючыся, гаварыў прыказчык, — пачнеш гаварыць — розуму багата, міністр, — усё абмяркуе, як трэба. А на сходзе зусім іншы чалавек, пачне адно…
— А ці нельга паклікаць сюды такіх самых разумных сялян, некалькі чалавек, — сказаў Нехлюдаў, — я-б ім падрабязна растлумачыў.
— Гэта можна, — сказаў прыказчык з усмешкай.
— Дык, вось, калі ласка, паклічце заўтра.
— Гэта ўсё магчыма, заўтра збяру, — сказаў прыказчык і яшчэ больш радасна ўсміхнуўся.
— От, спрытны які! — гаварыў, раскачваючыся на гладкай кабыле чорны мужык, з калматай, ніколі нечасанай барадой, другому старому, худому мужыку, у прадраным кафтане, які ехаў з ім побач і званіў жалезнымі путамі.
Мужыкі ехалі на начлег карміць коней на гасцінцы і ўпотайкі ў панскім лесе
— Дарэмна зямлю аддам, толькі падпішыся. Ці мала яны нашага брата ашуквалі. Не, браце, не возьмеш, цяпер мы і самі разумнымі зрабіліся, — дадаў ён і пачаў клікаць адсталага стрыгуна-жарабя. — Косю, косю! — крычаў ён, спыніўшы каня і азіраючыся назад, але стрыгун быў не ззаду, а збоку, — пайшоў у лугі.
— Бачыш, унадзіўся, воўк яго рэж, у панскія лугі, — вымавіў чорны мужык з калматай барадой, пачуўшы трэск
