Абед быў далікатны, гэткія-ж былі і віны. У вялікай светлай кухні працавалі французскі шэф з двума белымі памочнікамі. Абедалі шасцёра: граф і графіня, іхні сын, пануры гвардзейскі афіцэр, які клаў локці на стол, Нехлюдаў, лектрыса-францужанка і галоўны аконам графа, які прыехаў з вёскі. І тут пачалі гаварыць пра дуэль. Размова ішла аб тым, як ставіцца да справы цар. Было вядома, што цар вельмі шкадуе маці, і ўсе вельмі шкадавалі маці. Але так як было вядома, што цар, хаця і спачувае, не хоча быць строгім да забойцы, які абараняў гонар мундзіра, дык і ўсе адносіліся спагадліва да забойцы, які абараняў гонар мундзіра. Толькі графіня Кацярына Іванаўна з сваім вольнадумствам выказала асуджэнне забойцы.
— Будуць п‘янстваваць ды забіваць прыстойных маладых людзей — ніколі-б не даравала, — сказала яна.
— Вось гэтага я не разумею, — сказаў граф.
— Я ведаю, што ты ніколі не разумееш таго, што я кажу, — пачала гаварыць графіня, звяртаючыся да Нехлюдава. — Усе разумеюць, толькі не муж. Я кажу, што мне шкада маці, і я не хачу, каб ён забіў, і быў вельмі здавалены.
Тады сын, які маўчаў дагэтуль, заступіўся за забойцу і напаў на сваю маці, даволі груба даказваючы ёй, што афіцэр не мог зрабіць іначай, што іначай яго судом афіцэраў выгналі-б з палка. Нехлюдаў слухаў, не ўступаючы ў размову, і, як ранейшы афіцэр, разумеў, хаця і не прызнаваў, доказы маладога Чарскага, але разам з тым міжвольна параўноўваў з афіцэрам — забойцай таго арыштанта, прыгожага юнака, бачанага ім у турме і засуджанага на катаргу за забойства ў час бойкі. Абодва зрабіліся забойцамі ад п‘янства. Той, мужык, забіў у мінуту раздражнення, і ён разлучаны з жонкай, з сям‘ёй, з сваякамі, закуты ў кайданы і з паголенай галавой ідзе на катаргу, а гэты сядзіць у добрым пакоі на гауптвахце, есць добры абед, п‘е добрае віно, чытае кнігі і сёння ці заўтра будзе на волі і будзе жыць па-ранейшаму, толькі зрабіўшыся асабліва цікавым.
Ён сказаў тое, што думаў. Спачатку было графіня Кацярына Іванаўна згадзілася з пляменнікам, але потым замаў-
