розны цёмназялёнай квітнеючай бульбы. Усё як быццам пакрылася лакам: зялёнае рабілася зелянейшым, жоўтае — жаўцейшым, чорнае — чарнейшым.
— Яшчэ, яшчэ! — гаварыў Нехлюдаў, радуючыся ажыўленню палёў, садоў, гародаў пад жыватворчым дажджом.
Пролівень ліў нядоўга. Хмара часткова вылілася, часткова прайшла, і на мокрую зямлю падалі ўжо апошнія простыя, частыя, дробныя кроплі. Сонца зноў выглянула, усё заблішчэла, а на ўсходзе загнулася над гарызонтам невысокая, але яркая, з густым фіялетавым колерам вясёлка, якая перарывалася толькі ў адным канцы.
„Але, пра што-ж гэта я думаў? — спытаў сябе Нехлюдаў, калі ўсе гэтыя змены ў прыродзе скончыліся, і поезд спусціўся ў выемку з высокімі адхонамі. — Так, я думаў аб тым, што ўсе гэтыя людзі: сматрыцель, канвойныя, усе гэтыя службоўцы, пераважна лагодныя, добрыя людзі, зрабіліся злымі толькі таму, што яны служаць“.
Ён успомніў абыякавасць Масленнікава, калі ён гаварыў яму аб тым, што робіцца ў турме, строгасць сматрыцеля, жорсткасць канвойнага афіцэра, калі ён не пускаў на фурманкі і не звярнуў увагі на тое, што ў поездзе мучыцца парадзіха.
„Усе гэтыя людзі, відавочна, былі неўразлівымі, непрамакальнымі для самага простага пачуцця спачування толькі таму, што яны служылі. Яны, як служачыя, былі непранікальнымі для пачуцця чалавекалюбства, як гэта брукаваная зямля для дажджу, — думаў Нехлюдаў, гледзячы на забрукаваны рознакаляровымі каменнямі адхон выемкі, па якому дажджавая вада не ўсочвалася ў зямлю, а сцякала ручаінкамі. — Мабыць, і трэба абкладаць каменнямі выемкі, але сумна глядзець на гэту пазбаўленую расліннасці зямлю, якая-б магла радзіць хлеб, траву, кусты, дрэвы, як тыя, каторыя віднеюцца наверсе выемкі. Тое самае і з людзьмі, — думаў Нехлюдаў, — мабыць і патрэбны гэтыя губернатары, сматрыцелі, гарадавыя, але жудасна бачыць людзей, пазбаўленых галоўнай чалавечай уласцівасці — любові і жаласці адзін да другога“.
„Уся справа ў тым, — думаў Нехлюдаў, — што людзі гэтыя прызнаюць законам тое, што не ёсць закон, і не
