— Я хацеў сказаць: што-ж далей? А гэта і без цябе я даўно ведаю.
— Адкуль ты даведаўся? — закрычаў я.
— Адкуль я даведаўся, Гендзель? Ад цябе.
— Я табе ніколі не гаварыў гэтага.
— Не гаварыў? Вядома, не гаварыў… Але ў маёй галаве досыць кемлівасці, каб здагадацца. Ты даўно абажаеш яе — з таго часу, як я цябе ведаю. Ты ніколі не гаварыў мне!.. Ды ты аб гэтым цвярдзіў з раніцы да вечара!.. Калі ты мне расказваў сваю біяграфію, дык зусім ясна даў мне зразумець, што пакахаў яе з першага-ж погляду, калі быў яшчэ вельмі і вельмі малады.
— Ну, нічога з табою не зробіш, — сказаў я, ніколькі не сердзячыся на Герберта за яго адкрыццё, — я яе абажаў увесь час, а цяпер яна стала такая прыгожая і чароўная, як толькі можна сабе ўявіць. Я ўчора бачыўся з ёю, і калі раней кахаў яе, то цяпер кахаю ўдвая мацней.
— У такім выпадку тваё шчасце, Гендзель, што ты абраны і прызначаны для яе. Умоўчваючы аб тым, што закранаць нам забаронена, мы можам, здаецца, згадзіцца, што наконт гэтага не можа быць сумненняў. Але вось у чым справа: ці кахае цябе Эстэла?
Я сумна паківаў галавою.
— На вялікі жаль, не!
— Цярпенне, Гендзель! Наперадзе даволі часу, даволі! Але ты яшчэ нешта хацеў сказаць?
— Мне сорамна прызнацца, — адказаў я, — але мець такія думкі таксама сорамна, як і прызнавацца ў іх. Ты назваў мяне шчаслівым, і я… шчаслівы, вядома. Мяне мучыць сазнанне, што яшчэ ўчора я быў мурзатым хлапчуком у кузні, а цяпер?.. Хто-ж я цяпер?
— Перш за ўсё добры хлопец, — сказаў Герберт, усміхаючыся і паціскаючы мне руку, — вельмі добры хлопец, у якім даволі дзіўна злучаюцца хістанне і не-
182
