Рыс. 154. Люцынскі замак (у XVIII).
Себежскі павет, які ляжыць далей на захад, мае грунты найбольш супяшчаныя. Толькі ўздоўж паўднёвае яго мяжы йдзе паяс суглінкаў. Досіць рэдкае насяленьне гэтага павету займаецца апрача гаспадаркі ляснымі промысламі. Ў павеце сеюць ячменю і лёну. Мяйсцовасьць у павеце прыгожая, ўзгоркаватая, пакрытая вазёрамі. Тут ляжаць такія значныя вазёры, як воз. Сьвібла, Нячэрыца і Себежскае; апошняе злучана пратокамі з р. Сволнаю і Дзьвіною. Гэтым шляхам сплаўляецца шмат лесу. На высокім паўвостраве сярод апошняга возера стаіць Себеж (рыс. 153). У XVI в. маскоўцы, заваладаўшы краем, пабудавалі тут моцную крэпасьць, з-за якое пасьля шмат было праліта беларускае крыві. Невялікае гэта цяпер места (каля 4 тыс. насяленьня), але досіць гандлёвае. Вядзе гандаль скурамі і лёнам. Зьбіраецца ў ім некалькі кірмашоў у год.
Недалёка ад Себежу ёсьць значная гара "Ўздыхалінка".
Люцынскі павет моцна даўгі і дзеліцца на дзьве непадобныя адна да аднае палавіны. Заходняя - нізінная, лясістая, заселена латышамі; ўсходняя-ж ляжыць на ўзгор'і, мае лясоў мала, а заселена беларусамі. Мы будзем гаварыць толькі аб усходняй палавіне.
Па прыродзе сваёй і па гаспадарцы яна вельмі падобная да Себежскага павету. Хмурыя яловыя лясы зьяўляюцца важнаю рысаю тутэйшага краявіду. Ёсьць тут і значныя імховыя балоты. Грунты сярэдняе ўраджайнасьці, найбольш супяскі.
Над досіць вялікім возерам Лужаю расьцягнулася старое места Люцын, з 6
