Старонка:Географія Беларусі.pdf/306

Гэта старонка не была вычытаная

польскія географы звычайна ў межы свае Бацькаўшчыны ўключаюць блізка ўсю Беларусь і з гэтае прычыны досіць многа аб ей пішуць. З цікавасьцяй можна прачытаць адпаведныя страніцы ў географіях Польшчы, якія напісалі: Sujkоwski (Wаrszаwа. 1918); Sоsnоwski (Wаrszаwа. 1913); Раwlоwski (Lwow. 1917) ды інш.

Але асабліва цэнныя матар'ялы можна знайсьці для фізычнае географіі Беларусі ў такіх творах , як – А. Rеhmаn. "Ziеmiе dаwnеj Роlski i sasiednich krаjow slоwiаnskiсh, орisапе роd wzglеdеm fizусzпо-gеоgrаtiсzпуm". Т. II, Роlskа nizоwа. Lwow. 1904, дзе сабрана шмат матар'ялу для фізычна-географічнае характарыстыкі паасобных краінаў Беларусі. У выданьні "Епсуkloреdjjа Роlskа. Т. I. Gеоgrаfjа tizусzпа Ziеm Роiskiсh" маем досіць грунтоўны агляд тэорэтычных пытаньняў фізычнае географіі, у значнай меры датычачых і Беларусі. У расейскай літэратуры шмат матар'ялу па фізычнай географіі Беларусі зьмяшчаецца ў выданьні - "Очеркъ работъ Западной Экспедиціи по осуш. болотъ 1873 - 1898 г. подъ руковод. ген. Жилинскаго" і ў дадатках да яго (працы аб клімаце, расьліннасьці Палесься); так сама шмат важных матар'ялаў ёсьць у розных географічных і геолёгічных расейскіх журналах.

Па беларускай этнографіі ёсьць дужа багатая літэратура; быт беларуса грунтоўна апісаны ў кнігах: Е. Романовъ. Бълорусскій Сборникъ. Вып. VIII і IX. Бытъ бълорусса. Вильна. 1912. Никифоровскій. Очерки простонароднаго житья бытья въ Витебской Бълоруссіи. Витебскъ. 1895; Fеdоrоwski. Lud biаlоruski. 1897 1903.

Аснаўным матар'ялам для статыстыкі насяленьня служыць і дагэтуль "Первая всеобщая перепись населенія Российской Имперіи 1897 кода". Сьвяжэйшыя, але няпэўныя данныя даець для заходняе і цэнтральнае Беларусі "Sрis ludnоsсi па tеrеnасh, аdministrоwаnусh рrzеz Zаrzad Суwilnу Ziеm Wsсhоаniсh, w grudniu 1919 г." Lwow - Warszawa. 1920. Вeльмі цэнныя стaтыстычныя дaнныя aб Беларусі зьмeшчаны ў зборніку проф. Ромэра і І. Вэйнфэльда "Rосznik Роlski. Таbliсе stаtуstусznе". Кrаkow. 1917. Тым-жа проф. Ромэрам выдадзены вeльмі цікавы "Аtlаs Роlski" (Wаrszаwа - Кrаkow. 1916). Досіць сьвeжыя (перадваeнныя) данныя з географіі і статыстыкі Беларусі (разам з Літвою і Польшчаю) іллюстраваны тут вельмі добра і арыгінальна апрацаванымі картаграмамі. Праца гэтая вызначаецца навуковаю об'ектыўнасьцяй. Ў справе нацыянальнае статыстыкі межаў Беларусі вельмі цэнны твор акад. Карскага: "Этнографическая карта Бълорускаго племени". Петроградъ 1917. Шмат матар'ялу да географіі Беларусі ёсьць у кнізе таго-ж аўтара: "Бълоруссы", т, I Варшава. 1904.

Цікавы нарыс экономічнага становішча Беларусі можна знайсьці ў кніжцы беларускага экономіста А. Уласава "Бълоруссія и Литва". Минскъ. 1918, ды так сама ў творы L. Wаsilеwski. Litwа i Вiаlоrus. Найбольш-жа грунтоўных матар'ялаў у гэтай справе трэба шукаць у агульна расейскіх статыстычных выданьнях. З іх асабліва варта ўвагі выданьне "Торговля и Промышленность Европейской Россіи по районамъ". Выданьне Міністэрства Гандлю і Прамысловасьці. "Сводъ статистическихъ свъдъній по сельскому хозяйству къ концу XIX в.". Выд. Мін. Земляробства. 1902 - 1904.

Шмат ведамасьцяў аб асобных мясьцінах Беларусі можна знайсьці ўва ўсякіх слоўніках географічных і энцыклёпэдычных. Асаблівае ўвагі варт вялікі расейскі слоўнік Брокгауза і Эфрона ды польскі "Slоwnik gеоgiаfiсznу" (16 томаў. Wаrszаwа. 1880 - 1904). істнуе ў польскай мове і спэцыяльны "Рrzеwоdnik ро