да заходзячага сонца, якое залаціла яго валасы і залівала барвяным святлом дзікі твар Жана Вальжана.
— Судар, — сказаў хлопчык з тым давер'ем, якое з'яўляецца сумессю няведання і нявіннасці, — дайце мне маю манету.
— Як цябе завуць? — запытаў Жан Вальжан.
— Пты-Жэрве[1], судар.
— Ідзі прэч, — сказаў Жан Вальжан.
— Судар, — запярэчыў хлопчык, — аддайце-ж мне мае грошы.
Жан Вальжан апусціў галаву і нічога не адказваў.
— Мае грошы, — паўтараў хлопчык.
Вочы Жана Вальжана, як і раней, былі накіраваны ў зямлю.
— Мая манета! — крычаў хлопчык. — Мая срэбная манета, мае грошы!
Здавалася, што Жан Вальжан нічога не чуў. Хлопчык тузануў яго за каўнер блузы. У той-жа час ён з сілай стараўся сапхнуць цяжкі чаравік, які стаяў на яго скарбе.
— Аддайце мне мае грошы, мае сорак су! — крычаў ён.
Хлопчык плакаў. Жан Вальжан падняў галаву і па-ранейшаму заставаўся сядзець. Вочы яго былі цмяныя. Ён паглядзеў на хлопчыка з нейкім здзіўленнем, потым схапіў свой кій і закрычаў страшэнным голасам:
— Хто тут?
— Я, судар, — адказаў Хлопчык. — Пты-Жэрве, я, я. Аддайце мне мае сорак су, калі ласка. Падніміце, калі ласка, нагу.
Потым, раззлаваўшыся, і прыняўшы амаль пагражаючы выгляд, ён закрычаў:
— Ці адсунеце вы сваю нагу? Зніміце яе прэч, чорт пабяры!
— А, гэта ўсё ты яшчэ? — ускрыкнуў Жан Вальжан і, падняўшыся раптам ва ўсю вышыню, стоячы ўсё яшчэ на манеце, ён дадаў: — Ці пойдзеш ты адсюль?
Спалоханы хлопчык зірнуў на яго, задрыжэў і кінуўся бегчы прэч з усіх ног, не адважваючыся ні заплакаць, ні азірнуцца назад.
Праз некалькі хвілін яго ўжо не было відаць.
Сонца зайшло. Усё пацямнела навакол Жана Вальжана. Цэлы дзень ён нічога не еў. У яго, напэўна, была ліхарадка.
Ён усё заставаўся стаяць. Няроўнае і адрывістае дыханне уздымала яго грудзі. Яго позірк, накіраваны на дзесяць
- ↑ Пты-Жарве — малыш Жэрве.
