Старонка:Да пытаньня аб беларускім элемэнце ў «Слове аб палку Ігаравым» (1929).pdf/18

Б. Довнар-Запольский. „Белорусское Полесье. Песни пинчуков". Киев. 1895. (Цытуецца — Д.-3. і стар.).

В. Безсонов. „Белорусские песни". Москва. 1871. (Цытуецца — Б. і стар.).

Г. Romuald Zieńkiewicz. „Piosenki gminne ludu pińskiego. Kowno. 1851". (Цытуецца Z і стар.).

Д. Ал. Шлюбскі. „Матар'ялы да вывучэньня фольклёру і мовы Віцебшчыны". Менск 1927. (Цыт. Шб. Мтр. і стар.).

Е. П. В. Шейн. „Белорусские песни". 1873 г. Зап. Р. Географ. Об. по отд. Этнограф., V. (Цыт. Шн. Б. п. і старонка).

Ж. „Матеріалы для изуч. быта і яз. р. населения сев.-западн. края" собр. П. В. Шейном I, ч. 1 і 2, 1887-1890 г.г. (Цыт. Шн. Мтр. і стар.).

____

1. Паралельныя месцы між сучаснаю беларускаю народнаю слоўнасьцю і „Словам аб палку Ігаравым" у сродках выразнасьці і маляўнічасьці (фігуры і тропы):

А. Як у слове, так і ў беларускай народнай творчасьці пашырана фігура звароту. Гэтая фігура ў форме пытальных і клічных сказаў зьяўляецца ўлюбёным прыёмам выразнасьці ў аўтара: яна рассыпана па ўсім творы. Аб гэтым ужо гаворыць пачатак твору: „Не лѣпо-ли ны бяшетъ, братіе, начяти старыми словесы трудныхъ повѣстій о пълку Игоревѣ" і г. д. У песьнях гэтая фігура, як вядома, таксама вельмі пашырана, напр.:

Ой ты, селезенько, сизый селезенечко,
Чи не быв же ты на синем море,
Чи бачив же ты свою вуточку? (Р. 13).

Не садзіся, салавейка,
На майом вакне,
Ни хадзі, малодачку,
Позна да міне. (К. 110).

Б. Фігура таўталёгіі, якая складаецца з таго, што побач ставяцца два словы, аднародных сваім коранем ці значэньнем. У „Слове": Начашя мосты мостити по болотомъ"... (8 стар.), „Трубы трубять 33 в Новѣградѣ"... (6 стар.); у песьнях: „Ой ниць нитицца, берда бердится" (P. 41), „Разлив разливается (Р. 49), „Мост мостить" (Р. 30), „гать гатить" (Р. 30), „суды судят" (Р. 25). Апошні выраз („суды судят" — „Суды рядя до Дуная" — „Слова") на думку акад. В. М. Перэтца ў беларускай песьні ўжо зьяўляецца ня звычайнаю таўталёгіяю, але гатоваю формуляю („Адшуканьні.... „Запіскі Аддз. Гум. Нав." Менск. 1928, 252 стар.).

В. Паралелізм у „Слове“, станоўчы: „Солнце свѣтится на небесѣ — Игорь князь въ Русской земли", (30 стар.); адмоўны паралелізм: „Боянъ же, братіе, не десять соколовь на стадо лебедѣй пущаше, нъ своя вѣщіа пръсты (персты) на живыя струны въскладаше" (4 стар.); у песьнях:

На закаци жаркая соньняйка, на закаци,
На выездзи мой миленький, на выездзи (К. 69)

Шуме, гудзе зялёная дуброўка,
Плача і рыдае маладая ўдоўка (К. 71).