усю працэсію, якая здавалася працэсіяй нейкіх зданяў, бо ўсе ўдзельнікі яе захоўвалі магільнае маўчанне.
Коннікі былі ўзброеным канвоем, і ехалі яны сапраўды з голымі шаблямі. Брэзент, які пакрываў павозку, быў чорнага колеру.
У гэты час няшчасная маці таксама ўваходзіла ў вёску. Яна падышла да натоўпу сялян акурат у тую мінуту, калі павозка і канвой выязджалі на пляц. Людзі шапталіся:
— Што гэта такое?
— Гільятыну вязуць.
— Адкуль?
— З Фужэра.
— А куды?
— Не ведаю. Кажуць, у нейкі замак.
— Няхай адпраўляюць сабе, куды хочуць, абы толькі далей ад нас.
Гэта вялікая павозка са сваёй паклажай, пакрытай чорным саванам, гэтыя пяць коней, бразгаючыя ланцугамі, гэтыя бязмоўныя жандармы, — усё разам у змроку яшчэ не надышоўшага дня наводзіла жах.
Павозка перасекла пляц і выехала за вёску. Вёска стаяла ў лагчыне між двума ўзгоркамі. Праз чвэрць гадзіны сяляне, якія ўсё стаялі на адным месцы, убачылі, як хмурая працэсія з'явілася на другім узгорку, з заходняга боку. Важкія колы грукалі, ныраючы па выбоінах, ланцугі запражкі звінелі; шаблі блішчэлі; на гарызонце ўздымалася сонца. Дарога крута завярнулася ўбок, і ўсё знікла.
У гэтую самую мінуту Жоржэта прачнулася ў бібліятэцы замка, дзе яе браты яшчэ спалі мірным сном, і віталася са сваімі ружовымі ножкамі.
