Селянін пачынае ў памяці перагортваць, пералістваць кнігу свайго быцьця… А можа там ёсьць нейкія чорныя пляміны, а можа там ёсьць… Ды хто яго, нарэшце, ведае, што там можа быць пры яго няпісьменнасьці. Можа сапраўды нейкая контр-рэволюцыя… Пісьменны ў галіфэ пэўна лепш ведае…
Селянін пачынае баяцца самога сябе, нібы ў ім дзесьці захована нейкая страшная пошасьць, ад якой ніяк не адкараскаешся. А пошасьць гэтая і ёсьць тая „контр-рэволюцыя“, якую так краснамоўна і кемна выцягнуў цяпер наверх чалавек пісьменны, у галіфэ, выцягнуў, як падшывальца з чужога саду.
Селянін апускае галаву, як асуджаны на сьмерць, — во ён стаіць перад карай. Зараз канец усяму. Ён палахліва таропіць вочы ў падлогу, углыбляецца ў сябе, як-бы ўспамінае нешта падобнае да сёнешняга выпадку, але што здарылася шмат гадоў таму назад.
Гэта было ў часы рэволюцыі 1905 году. Прыходзілі з гораду „забастоўшчыкі“ ў іхную вёску, гаварылі вельмі горача й проста пра слабоду. Панскія маёнткі гарэлі вакол. А ён з цэлай кампаніяй сялян таксама наладзіў „бунт“ — пашлі грамадой у панскі лес лыкі дзёрці. Назапасалі лык на цэлы год.
Праўда, казакі царскія пасьля іхнія скуры дзёрлі на лыкі. Яго самога тады называлі „бунтоўшчыкам“, „сыцылістым“. Чалавек у бліскучых гузіках гіркаў на яго, крычаў і круціў вусамі, круціў зграбна.
Вось крык таго царскага гарадавога напамінаў яму голас гэтага чалавека ў галіфэ… Той самы тон, тая самая заліхвацкасьць.
