Старонка:Замоцін Багдановіч.pdf/30

Гэта старонка была вычытаная

VII

Крыніцы творчасьці М. Багдановіча. Уражаньні бацькаўшчыны і ўплывы, зьвязаныя з ёю: радня (беларуская колёнія"), паездка на бацькаўшчыну ў 1911 г., уплывы кніжнага характару. Крыніцы тэм шырокага соцыяльна-культурнага зьместу; крыніцы твораў на тэмы агульна-людзкіх псыхолёгічных проблем. Літаратурныя ўплывы ў творчасьці М. Багдановіча і іх значэньне, як крыніц для яго асобных твораў.

________

З кароткага біографічнага нарысу, дадзенага ў папярэдніх разьдзелах (І-VІ), можна устанавіць некалькі момантаў, што мелі значэньне крыніц творчасьці для М. Багдановіча. Першым момантам, што бязумоўна пераважае сярод іншых уплываў і матэрыялаў, якія жывілі яго музу, трэба лічыць яго ўражаньні ад бацькаўшчыны і ўсяго таго, што так ці іначай было з ёю зьвязана. Называючы гэты момант першым і пераважным, я раблю гэта не для штучнае, надуманае схэмы, у якой для беларускага поэты бязумоўна на першым пляне, як крыніца, павінна стаяць Беларусь. Не, я выхожду з пэўных фактаў, якія я толькі што ўстанавіў. У самай рэчы, беларускія ўражаньні і ўплывы праходзяць асноўнай рысай праз усё нядоўгае жыцьце М. Багдановіча і праз усю яго творчасьць. Паміж іншым, увагу яго чытача міжвольна спыняе адна характэрная акалічнасьць: перагартаючы том яго вершаў, толькі зрэдку можна сустрэць вершаваны радок ці невялікую вершаваную п'еску, навеяную абставінамі і ўражаньнямі, якія топографічна і псыхолёгічна знаходзяцца вонках яго бацькаўшчыны і зьвязаных з ёю пытаньняў. Чаму гэта так? Чаму поэта, які пражыў сваё маленства і юнацтва ў Ніжнім-Ноўгарадзе і Яраслаўлі, не адбіў у сваіх вершах уражаньняў Паваложжа, быту расійскіх губэрскіх гарадоў, прыуральскага стэпу, дзе ён некалькі разоў летаваў, Крыму, дзе ён жыў і лячыўся, і г. д? Гэтага аніяк нельга вытлумачыць недахватам яго ўражлівасьці ці недахватам таго матэрыялу з галіны прыроды і быту, якія ён назіраў вонках свае бацькаўшчыны. Гэтае льга вытлумачыць толькі тым, што ён усё сваё нядоўгае жыцьцё, у парадку свае ўнутраное, моральнае дысцыпліны, цалком аддаў бацькаўшчыне, што ён сам пасьвяціў сябе ў рыцары гэтай "прекрасной дамы" свайго юнацкага роману, што ён, зьвязаны сваёю любасьцю да бацькаўшчыны і слугаваньнем ëй, мысьліў сябе нявольным аддаваць сваё натхненьне чаму-небудзь і каму-небудзь іншаму, апрача тэй—скажам словамі яго поэтычнай сымболікі "мадонны", што была для яго „lumen sollі, sancta rosa" і што ёй аднэй ён мог, як поэта, маліцца і слугаваць.