Ён паглядзеў направа і налева — не распазнаць.
З ператочнай вуліцы раптам выскачыў конны разьезд — новы, другі, ці той самы? Казакі накіравалі да заводу і, пад’ехаўшы, сталі. Мэрам-бы грамада расьце і павялічваецца. Ня пускаюць у завод? Што там трапілася?
Пакуль Рыгор дайшоў да заводу — людзі расьсеяліся. Ён звычайна прайшоў у дзьверцы брамы і ачнуўся на заводзкім дзядзінцы.
Дзевятае студзеня, ці будні дзень?
Сьледам за гудком заварушылася трансмісія і завярцеліся станкі. Шолам, стук, бразгі напоўнілі майстэрні і цэхі, вялікія карпусы заводу.
Побач — Анікей.
— Як-жа ў другіх?
Навін жадных.
І вострае джала разца гоніць спружыністыя стужкі блішчастае сталі. Ад сьцяны да сьцяны — шэрагі прыгнутых сьпін.
— Модлы над забітымі ваякамі?
— Праца на карысьць катаў?
Вось яны.
Перад Рыгорам мігнула фігура палкоўніка. З гары паглядзеў і прайшоў далей. У вачох — пардлівая ўпэўненасьць.
За варотамі — патрулі?
Ды ці ўловяць яны раскалыханыя хвалі пачуцьцяў рабочых да помсты? Ці пяроймуць іх захапленьне да протэсту? Ня чутна і незаўважна пераліваецца яно ў стальным шоламе станкоў па душных майстэрнях. Між стосаў абструганае сталі і скрынак з абітым начыньнем.
— А мы працавацьмем?
— Не сьпяшайся…
Анікей кінуў узрокам усьцяж роўнага шэрагу бліскучых станкоў.
У пераплёце соцень прыводаў хісталіся рабочыя. Крыжаваліся ў ваччу сьпіны з рукамі, галовы з кавалкамі сталі. Проста, як па шнурку, ішоў палкоўнік — контроль — кірункам да конторкі майстра.
— Таварышы, хопіць на сёньне!
Рыгор аддзяліўся ад станка і махнуў рукамі направа і налева.
Раптам вырас лес галоў. Дзесяткі ўзрокаў накіраваліся ў Рыгораў бок. У момант — запруджаны праход кішэў людзьмі. «Канчаць