Паміж дзьвюма клясамі жыхароў старажытнай Полаччыны праз увесь першы гістарычны пэрыод Беларусі йшло змаганьне. У пачатку гэтае змаганьне мела выпадковы характар, бо яма паміж багатырамі і бедакамі была ня так яшчэ глыбокая. Але йшлі часы, капітал ўсё рос і ўзмацняўся, усё больш і больш эксплёатаваў ён беднату, і яма паміж дзьвюма соцыяльнымі групамі станавілася глыбокаю прорваю. Соцыяльная барацьба становіцца ўжо звычайнаю зьяваю. Асабліва відна яна ў вечавым жыцьці. На вечах багатыры робяць націск на беднату, залежную экономічна ад іх капіталу, і бедната змушана ўхваляць тое, што карысна багатыром. Гэтая экономічная і політычная залежнасць заўсёды гняце беднату, і яна ўсё часьцей і часьцей адказвае на ўціск бунтамі і збойствамі. Такая хатняя барацьба кляс у Полаччыне ня можа прайсьці бяскарна для гаспадарства. Яно з кожным часам слабее і робіцца лёгкаю здабычаю для суседзяў.
Князь і яго дружына складалі клясу, каторая стаяла асобна ад мясцовага жыхарства. Адносіны паміж князем і дружынаю вызначаліся дагаворам. Дагаворам-жа вызначаліся і адносіны паміж князем і дружынаю, з аднаго боку, і мясцовым жыхарствам — с другога боку. Дружыньнікі распадаліся на дзьве групы: старшых і малодшых. Старшыя дружыньнікі насілі назву княжых мужоў і баяраў (ня земскіх, а княжых). Яны дапамагалі князю несьці яго абавязкі ў адносінах да воласьці і займалі пры князі вышэйшыя пасады. Малодшыя дружыньнікі насілі назву отракаў, ці грыдняў. Яны выконвалі пры князі дробныя дапаручэньні. Доступ у княжую дружыну быў адчынен для ўсіх вольных людзей. Дзякуючы пастаянным зносінам полацкіх князёў з Заходняй Эўропай у ліку дружыньнікаў мы часта спатыкаем чужаземцаў.
Апроч вольнага Полацкая Русь мела і нявольнае жыхарства. Крыніцы няволі былі такія: палон, самапродаж у няволю, пахаджэньне ад нявольных, праступствы, нявыплачаныя даўгі і г. д. Нявольнікі часамі складаюць дамовую чэлядзь, часам зьяўляюцца рабочай сілай у маёнтках зямляўласьнікаў. Яны займаюць значнае месца ў гандлі як прадмет яго. Нявольнікі ў летапісе называюцца халопамі ці рабамі.
