Старонка:Крывічы.pdf/13

Гэта старонка не была вычытаная

— Я — пляткар… Ну, вядома! Хіба вы гэтага раней ня ведалі? Я-ж толькі і раблю, што бегаю ды зьбіраю розныя плёткі. Я і сам сачыняю… да­ душы адчыняю… Што-ж нам, маленькім нікчэмным людзёнкам, больш рабіць? Куды нам лезьці з сьвінячым рылам?

Ён гатоў быў бясконца цягнуць сваю злосна-гіронічную тыраду, але Аржановіч перапыніў яго спакойнай заўвагай:

— Трэба сказаць, што Пражэня сапраўды ажаніўся неяк… няпра­вільна…

Сьляпень жвава ўхапіўся за гэтыя словы.

— Ха-ха-ха!.. Гэта цудоўна сказана… Няправільна… Ха-ха!.. Гэта чысты хлеб для нашага брата… Я разьнясу гэтыя словы па ўсяму Менску… так і так таварыш Аржановіч сказаў пра таварыша Пражэню… ха-ха-ха!..

Адсьмяяўшыся, ён зноў некаторы час хадзіў па пакою, пакуль ня ўсплыла на яго новая неспакойная думка.

— Зіновія Андрэеўна! (Ён важна ўкланіўся Зене). Каб апраўдаць сваю пачэсную профэсію, дазволю сабе пацешыць вас яшчэ аднэй пікантненькай плёткай… Установа, у якой я маю гонар займаць адну з найвіднейшых пасад, з сёнешняга дня пераходзіць на беларускую мову. Кіраўнік канцылярыі замест звычайнага „драсьці“ даў мне сёньня з усьмешкай „дабрыдзень“, а машыністачка страшэнна пачырванела, калі я прапанаваў ёй крэсла. Бачыце, крэсла „па-беларуску“ абазначаецца няпрыстойным словам…

Ён зрабіў выразьлівую паўзу і гаварыў далей, усё больш і больш распаляючыся:

— Анэкдоцікі! Жарцікі!.. Беларрусізацыя!.. Дзяржаўнасьць будуем… Узрываем пласты гісторыі, адраджаем мінулае… вольнасьць Полацку, бляск залатога веку Літвы… чарадзейную сілу Усяслава… гордую не­пакорнасьць Рагнеды… Ха-ха-ха!.. Ужо ўецца высока ў хмарах магутная постаць „Пагоні“… Крэкча бабулька Крывія, узьнімаецца, лезе на свой старадаўны пасад… ха-ха-ха!.. Замест „стула“ ўжо — няпрыстойнасьць… Мужычы лапаць на дываны на пэрсыцкія… Жарцікі… ха-ха-ха!.. Анэк­доцікі…

Сьляпень крычаў, як няпрытомны. З сваёй горка скрыўленай фізыономіяй, з сваймі хваравіта-бліскучымі вачмі—ён здаваўся цяпер жывым увасабленьнем нейкага дзікага дэмонічнага скептыцызму. Ён так разь­лютаваўся, што не зьвяртаў ужо ніякае ўвагі на сваіх размоўцаў. Ён не заўважыў нават, з якім нявымоўна-радасным захапленьнем глядзела на яго ў гэты момант Зена.

Дачка Андрэя Беразоўскага ў яго парываньні бачыла неспакойны дух свайго нябожчыка-бацькі, і шчасьлівая гордасьць поўніла яе сэрца. У гэты момант яна шчыра любіла гэтага разьюшанага злосьцю чалавека, яна гатова была, як і там, з Аржановічам, кінуцца на грудзі яму і плакаць — ад гора і шчасьця.