У іншых абставінах гэты верш бясспрэчна мог зрабіць уражаньне сваім сьвежым задорам, сьмеласьцю форм, сваёй рэзкай дынамічнасьцю. Але тут, пасьля глыбока-прачулага інтымнага дэклямаваньня Саўкі Малаканіна, ён здаўся пародыяй. Таму, калі аўтар кончыў чытаць і, зірнуўшы на публіку гордым поглядам пераможца, змыўся некуды ў дальні куток, — зноў, як і там, за сталом, апанавала ўсіх прыкрае замяшаньне. Небарака Саўка Малахавіч няўцямна лыпаў вачмі і гатоў быў заплакаць. Ён улічыў гэта выступленьне за абразу лепшым сваім пачуцьцям і канчаткова ня ведаў, што яму цяпер рабіць. Але, не ўважаючы ні на што, ён астаўся далікатным, ветлым гаспадаром: ён сабраў колькі было ў яго сілы і скрозь сьлёзы пахваліў Кухцікаў верш:
— Прыемны верш… Складны такі, мілагучны…
Казалі потым, што гэта Кухцік наўмысьля пакрыўдзіў Саўку Малахавіча. Але Галакцёнку давялося падгледзець, як ён, змыўшыся з пярэдняга пляну, зусім сьвядома і выразна засьмяяўся ў кулак.
Але хто іх там разьбярэ…
Так скончылася гэта ня зусім удалая вечарына ў Саўкі Малахавіча. Адзіны, каго абсолютна не кранулі гэтыя няпрыемнасьці, хто дастаў сабе поўнае здаволеньне і асалоду, гэта быў Лявон Камяга. Ён вяртаўся да хаты з ружовым хмелем у галаве, з радасным узрушэньнем ва ўсёй сваёй істоце. У вушшу зьвінелі адгалоскі вясёлае гутаркі, сьмеху, шчымліва-салодкіх беларускіх мэлёдый, а ў ваччу плаваў прыгожы вобраз Зены Беразоўскай.
Ідучы, ён кожную хвіліну з здаволеньнем сам сабе напамінаў, што Зена запрашала яго абавязкова прыйсьці да яе на кватэру.
IV
Першыя дні свае ў Менску Лявон Камяга перабыў у тлумным вадзе бясконца-яскравых уражаньняў, якія падсьцерагалі яго ўсюды, куды-б ён ні паткнуўся. Гэта быў для яго новы сьвет, зусім не падобны на тое чорнае беспрасьветнае царства, з якога яму нейкім дзівам пашчасьціла выбрацца.
Спачатку яго ашаламіў быў такі рэзкі пералом, такая парадоксальная зьмена надворных абставін і моральных норм: тое, што там лічылася ўзорам пахвальнае дабрачыннасьці, што станавіла адзнаку шляхетнага гонару, тое тут сустракала ганьбу і пагарду; і, наадварот, тое, што разглядалася там, як злачыннасьць, тут абуджала ва ўсіх павагу і спачуваньне. Ён і сам—злосны небясьпечны злачынец, якога, закутага ў кайданы, перавазілі з турмы ў турму, выбіраючы яму найбольш глухую і надзейную схову, — ён тут знайшоў так многа ласкі, так многа шчырай прыязнасьці, ён стаў тут пачэсным грамадзянінам, амаль-што героем. Гэта было настолькі дзіўна і нязвычайна, што былі хвіліны, калі ён траціў звычайнае адчуваньне жыцьця і пачынаў глядзець на ўсё — у тым ліку і на сябе — неяк збоку, як на цікавую кінематографічную карціну.
