Старонка:Крытыка (Куніцкі).pdf/20

сень каласы, точыць сэрца». Для яго стала не зразумелай і вёска. Ён ніяк ня можа цяпер распазнаць:

«Аб чым шумяць над возерам бярозы?
Аб чым гавораць хвалі між трысьця?
Ці гэта ноч і месяц пад гіпнозам?
Ці я пад хмелем мудрасьці жыцьця?
Як разгадаць?!
А ўрэшце і ня варта
Канпоў прычын няведамых шукаць.
О, ня філëзаф я... і не на зорнай варце,
Каб таямніцы сьвету вартаваць.

Не знайшоўшы сярод прыроды сабе спакою, поэта адпіхаецца ад яе і зноў пападае на раздарожжа жыцьця. Ён на гэтым раздарожжы доўга вырашае, куды яму ісьці, на які шлях ступіць, дзе знайсьці прытулак для жыцьця... і, нарэшце, адчайваецца ісьці па няведамаму шляху «у няведамыя сеці».

«Сам пайду ў няведамыя сеці,
У палон к няведамай пайду,
Каб ніхто на сьвеце ня прыкмеціў,
Не заўважыў ціхую хаду».

Прайшоўшы на няведамаму шляху, апусьціўшыся на дно жыцьця, адарваўшы сябе ад усяго, поэта стараецца зноў падняцца і спрабаваць другі жыцьцёвы шлях. Ён накіроўвае сябе на шлях нашай сучаснасьці, яму хочацца запяяць пра сучаснае будаўніцтва.

Па гэтаму шляху поэта накіроўвае вобраз дзяўчыны—Праксэду, у якой таксама, як і й поэты, няма жыцьцёвай пуцявіны, таксама

«Загубіла доля пуцявіну
Між абвалаў чорных і трывог...».

Але яна імкнецца сабе пуцявіну найсьці. Яна кажа, што «Я хачу ў трагічную часіну хоць загінуць з Кімам на грудзёх». Разам жа з гэтым імкненьнем у яе у душы, — бы у кратары вулкана, — чалавек змагаецца і зьвер... Я люблю адважнага Сьцяпана, і мне дораг зараз афіцэр». Унутры ў не адбываецца страшэнная барацьба. Пайсьці па новаму шляху ёй неяк страшна, яна ня можа гэтага вырашыць.

Часамі гэту страшэнную барацьбу са старым поэта перамагае, хаця гэа яму даецца з вялікай цяжкасьцю і не надоўга. Але ўсё ж такі поэта даволі гучна заяўляе, што ён па новаму шляху ісьці ня можа, што

«Будаваць той храм патрапім мы,
Дзе пад сонцам сінявым
Мільёны новых трактарау
Запяюць жалезны гімн»

Поэта бачыць вялікі размах новага жыцьця, бачыць новую вясну, яго кранае «гром і пажар рэволюцыі».

«Ад Эўропы, Кітаю да Турцыі
Гэта рэха стралы пяруна,
Гэта гром і рэволюцыі,
Ледаход, будаўніцтва, вясна,
Гэта тое магутнае, новае,
Гэта новых падзей уладар....

Але як поэта ні імкнецца зьліцца з новым жыцьцём, кінуцца ў пажар рэволюцыі, аддацца ўладару новых падзей, ён зрабіць гэта ня ў сілах. Ён гэта новае бачыць, яно дакранаецца да яго сваімі крыльлямі, шукае сваім полымем, але разабрацца ў гэтым усім ён ня можа. Для яго гэта зьяўляецца складанай загадкай, няяснай пуцявінай.

Поэта, не атрымаўшы адказу ад новага жыцьця, не разабраўшыся ў яго дынаміцы, зноў ставіць перад сабою пытаньне, што рабіць яму далей, зноў губляе пуцявіну жыцьця. Ён праз вусны сваёй каханай Параксэды заяўляе:

Што рабіць?!
Аб шчасьці я ня мару:
Абарваны дальнія шляхі...

Поэта ня ведае, куды яму накіравацца, дзе адшукаць сэнс жыцьця, чым жыць.

Што любіць?
Аб чым пашкадаваць?...
Мо' і жыць ня трэба і ня варта?
Мо' ня варта сэрдца надрываць?»

Поэта, не нашоўшы сэнсу ў жыцьці, згубіўшы жыцьцёвую пуцявіну, ставіць пытаньне, ці варта жыць, ставіць пы-