А. Дудара сокамі яшчэ ўсё-ж зьяўляецца нацыянальная глеба, і за лёс яе пакуль што асаблівай боязі няма. Гэта ён пачынае ажыцьцяўляць і першай спробай зьяўляецца поэма „Шанхайскі шоўк". Сужэт для поэмы навеяны змаганьнем кітайскага пролетарыяту (кулі) за вызваленьне з-пад ангельскага капіталу.
|
Колькі іх, колькі! |
Вось гэта соцыяльная няволя і няпраўда натхнула напісаць Алеся Дудара сваю орыгінальную поэму ў беларускай літаратуры. Ці ўдалося А. Дудару справіцца з тэмай? Бязумоўна, ўдалося. Ён даў не дакучлівую агітацыю, а паказаў нам, хоць ня зусім вытрыманыя, але ўсё-ж характары людзей: з аднаго боку, комуністага кітайца Чы-Ванга, з другога — матроса ангельца Джона.
Па эмоцыянальна-мастацкай сіле мы не знаходзім твораў аб кітайскім пролетарыяце мацнейшых і ў расійскай літаратуры (Ціханава, Беры Інбер) за гэту поэму.
А. Дудар у ёй часамі дае нам даволі трапныя малюнкі і дзікай азыяцкай прыроды:
|
Ад Морока да Гімалаяў |
Але поплеч з такімі малюнкамі ёсьць вельмі і вельмі наіўныя, як:
|
Кітай — |
Ня гледзячы на сваю тэматычную орыгінальнасьць, гэта поэма куды вышэй стаіць за шмат якія ранейшыя вершы А. Дудара з боку мовы. Тут мы ўжо амаль не спатыкаем русыцызмаў і небеларускай сынтаксычнай пабудовы, а гэта ўсё надае поэме значны плюс у яе стылістычнай лёгкасьці. Гэта поэма нам кажа, што творчасьць Алеся Дудара з кожным днём становіцца больш цікавай і больш рознастайнай. У далейшым, для соцыяльна-мастацкай каштоўнасьці, А. Дудар павінен больш увагі зьвярнуць на псыхолёгічны бок сваёй творчасьці — і ўсё-ж не павінен забывацца, што на плянэце ён "сын маладой Беларусі". Каб творчасьць яго заўсёды ня губляла соцыяльна-мастацкай вартасьці, ён павінен памятаць цьвёрда адзін тэстамант, ім-жа выказаны ў большай поэме:
|
Хто сказаў, што ў сягонешні дзень |
Язэп Кудзер.
