Старонка:Ластоўскі В. Гісторыя беларускай (крыўскай) кнігі.pdf/190

Гэта старонка не была вычытаная

„Чинимъ знаменито симъ нашимъ листомъ, хто на него посмотрить, альбо чтучи его велышить, кому потреб того будеть ведати. Бил намъ чоломъ писар нашъ Ѳедко Григоревичъ и просил нас в Полоцку десяти человековъ на имя Полянъ, что служили къ двору нашему къ Чєрсвяцкому. Ино мы, впаметавши его верную службу, и тыхъ людей Полянъ и зъ ихъ землями пашными и бортными, и зъ сеножатьми, и с озеры, и з даню грошовою, и медовою, и со всими входы и приходы, как нам служили, ему дали вечно, и его жоне и ихъ детемъ и потомъ будучимъ ихъ щадкомъ. Воленъ он отдати, и продати, и къ цєркви записати, и къ своему вжиточному обернути. А на твердость того казали есмо и печать нашу привесити к сему нашому листу. Псан въ Троцех, в лет 7001 мца, дек. 12 день, индик. 11“.

ГРАМАТА ПЕТРАША ФОМІНІЧА ЛЮБІЧА 1492. Г. „У ВИЛНИ“. Monumenta d. in Ostrog. Archiwum S., І, 99. Карскій, „Бѣлоруссы“, т. І.

ГРАМАТА В. КНЯЗЯ АЛЕКСАНДРА 1492 Г. „В МЕНСКУ“. Monum. d. in Ostr. Archiwum S., І, 100. Карскій, „Бѣлоруссы“, т. І.

ПРЫВІЛЕЙ ЖАМОЙДЗКІ АД КАРАЛЯ АЛЕКСАНДРА 1492Г. З Літоўскае мэтрыкі. Дзялыньскі, 67. Карскій, „Бѣлоруссы“, т. І.

ПРЫВІЛЕЙ В. КН. І КАРАЛЯ АЛЕКСАНДРА 1492 ГОДУ. У склад гэтай граматы ў першай палавіне ўходзіць цалком прывілей в. кн. Казіміра 1457 г., а ў другой палавіне яна зьяўляецца саўсім самаістым правадаўчым актам, абмежуючым уладу гаспадара. Рада в. кн. Літоўскага, якая складалася з ленных князёў і намесьнікаў аддзельных зямель, даўно дабівалася магчымасьці ўзяць дзяржаўнае кіравецтва ў свае рукі. Пры канцы XV стагодзьдзя яна дабілася свае мэты. В. кн. Александр гэтым прывілеям перадаў правадаўчую, адміністратыўную, судовую, грашовую, замежных спраў і вайсковую чыннасьці ў рукі „Рады Господарскои“. Гэткім чынам вялікае князьства Літоўскае з гэтага часу становіцца арыстакратычнай рэспублікай. Вяліки князь стаўся звычайным старшынёй Рады Гаспадарскай і ня меў права рабіць ніякіх выступленьняў без яе згоды. Гэты прывілей слушна можа быць названы „magna charta libertatum“.

ПСАЛТЫР. Бібл. Кіява-Пячэрскай лаўры, № 4. Рукапіс напісаны ў Вітабску, што можна бачыць з гэткага запісу:

„В лѣт … списана бысь сия кніга рукою многогрѣшного раба божия ортемья дяка рекомая псалтирь толкованая. а списана быс въ градѣ витебьску“.

Пісана 1492 г. Мае шмат крыўскіх азнак у мове, між іншым, — выдатнае аканьне.