Старонка:Ластоўскі В. Гісторыя беларускай (крыўскай) кнігі.pdf/390

Гэта старонка не была вычытаная

ных ў дарозе рыцараў, ні перад якой небасьпекай неўлякаецца, перамагае рожных крыўднікаў — каралёў, нішчыць жорсткія законы і звычаі, астаецца верны дадзенаму слову, ніколі не здраджае сваей дамы, якая вызначаецца нязвычайнай прыгожасьцю. Калі павіннасьць прымушае яго перадаць дзядзьцы каханую ім даму, ён безспярэчліва перадае яе. Вось гэтае мейсца, разам як і пробка мовы:

„И коли прыехали, Трыщан даровал Ижоту королю Марку и рече: королю, маеш ми за нее дяковати што есми тобе ее другии разъ мечом добыл. Кроль Марко дяковалъ ему, говорачы: Мой милый сестрэнче Трыщане, ты много доброго вчинил, а я твой и все твое, што я маю, будь на твою волю. Трыщан поклекнулъ на колени и вздал фалу господу богу и потом дяковалъ королю Марку велми покорне. И тут была вся Корноваля вмѣсте, и не был ни старъ ни молодъ, хто бы не игралъ а не танцовалъ и не веселилъ. И так были ради, як бы им самъ бог прышол, иж были так веселы, лепей нижъ тогды, коли имъ перво Ижоту принесъ изъ Орлендэи“.

У загалоўку адмечана, што гэты пераклад ці пераробка ўзяты „з книгъ сэрбъскихъ“, але дагэтуль сэрбскага арыгіналу ніхто не знайшоў. У свой чарод сэрбскі тэкст мог быць перароблены з італьянскага. На гэткае паходжаньне повесьці паказуе і мова, ў якой трапляюцца сэрбізмы і высловы, якія маглі зайсьці з італьянскага. Сэрбізмы: град, глас, злато, глава, рече, юнак, оток побач з-остров („к чорному острову отоку“). Італьянізмы: літра, прынчып, морнар і інш.

„ИСТОРЫЯ О КНЯЖАТИ КГВИДОНЕ“, ўласьціва повесьць гэта ёсьць аб Бове, бацька якога быў Гвідон. З апавяданьня аб Гвідоне і пачынаецца повесьць. Рукапіс ХVІ ст. бібліатэкі Рачынскіх у Пазнані. (Карскій, „Бѣлорусы“, т. ІІІ).

„Яко писмо говорит: Добрыи мужу, бог ти будь на помоч и вховай тя от смерти и отъ злое прыгоды! Хочу вам поведати добрую повесть о Кгвидоне Антонскомъ княжати и его сыне, о великом и славномъ рыцэру Бове. Тотъ Кгвидонъ храбрыи конник был, але одну реч зле вчынилъ, иж в час жоны не поялъ, але коли вже старъ былъ, тогды понял жону з великого племени, и она его не мела ни за один пѣнез“.

Не любіўшы старога мужа „меретрысъ“ (італьян. meltris) Бландоя, праз слугу „Рычардо“, запрашае каханца свайго Додона напасьць на горад Антону (Antonia) і заваладзець ім. Гвідон подступам высланы з гораду; яго сустрачае Додон и забівае. Недалетні сын Гвідона, Бово, са сваім дзядзькам Сімбальдо хаваюцца. Усё-ж такі Бову злавілі і маці пастанаўляе атруціць яго. Але замысл яе ня ўдаўся і Бова ізноў уцякае. На беразе мора ён упрашае карабельнікаў узяць яго на карабель; тыя згаджаюцца і прыстануўшы ў Армэніі, прадаюць яго каралю Арманілу. Апошні паслаў Бову ў стайню служыць. Усім кінулася ў вочы прыгожасьць Бовы, і „племеніда Дружненна“ закахалася ў ім. У гэтым часе да гораду падступае войска Маркобруна, Бова ўслаўляецца ў бітве. Прыйшлі з-за мора Сарацыны з харобрым Лукапэ-