Старонка:Ластоўскі В. Гісторыя беларускай (крыўскай) кнігі.pdf/394

Гэта старонка не была вычытаная

Акром гэтага памянёнаму Палецкаму. даецца манаполь на таргоўлю ўсякім прывозным шклом у Вільні:

„… а скло оболонное и иншую дробную разную привозную скляную роботу (маетъ) слушне а побожне продавати безъ, обтяжливости людское“…

„КНИГА О ТАОУДАЛЕ РЫЦЕРИ“. Захавалася ў рукапісе ХVІ ст., якая знаходзіцца ў Варшаве (№ 408). На рукапісе маецца гэткі агаловак: „Починаеться книга о таоундале рыцери“. (Карскій, „Бѣлоруссы“, т. ІІІ. 80–83).

Азначаны літэратурны твор адносіцца да „Відзежаў“, вельмі пашыраных ў Зах. Эўропе ў сярэднявеччы. Гэта адмена пісьменства зарадзілася ў Ірляндзіі, але пасьля прайшла па ўсёй Эўропе і ў ХV–ХVІ ст. дасьцігла славянаў.

Пасьля азначаньня часу і мейсца чыннасьці „книга“ дае характэрыстыку дзеючай асобы:

„С того мѣста был есть един моу(ж) родомъ, емоу(ж) имя было таоудалъ, родоу словоутного але дѣлъ велми недобрыхъ, по тѣлоу витяжн(ы)й а велми смѣлый, а о спасенїи своеа д(у)ша мало або ничого не смотряше. то емоу прелишь бяше противно, а штобъ хто емоу хотѣлъ мало о спасенїи д(у)ши повѣдати. до церкви таке(ж) неходяше а нищихъ ненавидяше пре(д) собою, але игрецемъ а пистцо(м) а гоу(д)цомъ выдалъ есть что мѣлъ“…

Паміж рыцараў меў ён аднаго любімага таварыша, каторы прыехаў да яго, і тры дні яны балявалі. Але тут Тундал абмер і быў у гэткім стане ад серады да суботы, калі да яго ізноў вярнулася душа. Пасьля апавядаецца аб тым, што бачыла душа: страшныя мукі грэшнікаў і рожныя дзівы, прыкл., нязвычайнай вялічыні патвору (нагадуе баечную перамену Бабы-Югі ў грамадную сьвіньню):

„Оуста розинула велми велика иже ся так здаше, бы могла пожрети девя(ть) тысящь одиньцов (моуж)… Та потвора имѣяше оу своихъ оустахъ два обри (праходы) и единъ глау(вн) на гору а другыи доловъ и стояхоу яко два столпы“.

Бачыла душа страшных зьмеяў, якія ў хвастох мелі па многа жыгалаў і г. д. Бачыла душа Тундала і іншыя абразы: гожы дом, аздоблены золатам, серабром і дарагімі каменьнямі; ў доме залаты пасад, на якім сядзеў кароль, катораму многа прынасілі дараў; бачыла яна славу сьвятых і вядомых біскупаў і мучанікаў.

Праўдападобна гэта ёсьць крыўская (беларуская) перапрацоўка з лацінскай мовы чалавекам добра знаючым славянскія мовы.

„СКАЗАНИЕ О СИВИЛЛЕ ПРОРОЧИЦИ“. Повесьць гэта знаходзіцца ў рукапісе бібліатэкі Красінскіх у Варшаве, № 408.

Повесьць пачынаецца з характэрыстыкі Сыбільлі.

„Того ча(с)у за моудраго ц(а)ря саломона. бѣяше пр(о)рочица свѣздарька имене(м) сивильла, а та бѣяше велми моудра. иже въ звѣз(д)ахъ многыхъ вещи в будущи(х) реча(х) и провидѣла. пре(ж)