Старонка:Ластоўскі В. Гісторыя беларускай (крыўскай) кнігі.pdf/400

Гэта старонка не была вычытаная

„ПСАЛОМНИЦА“, друк. (паводле шрыфту) ў Вільні, 1596 г., у 8-ку, 231 ліст (Ундольскій).

„ЧАСОВНИКЪ“, друк. ў Вільні, 1596 г., у 12-ку, 104 лісты. (Ундольскій).

Псалтыры, часасловы і інш. богаслужэбныя царкоўныя кнігі, друкаваныя ў Вільні ў канцы ХVІ ст. маюць зазвычай мову царкоўна-баўгарскую, крыўская мова бывае толькі ў прадмовах і пасьляслоўях, але гэты друкі цікавы вельмі з друкарскай стараны: яны даводзяць сваімі застаўкамі і пачатнымі аздобнымі літарамі, што крыўскія друкарскія традыціі йшлі ад друкарні Фіоля і Скарыны і далей разьвіваліся згодна мясцоваму смаку і традыціям.

„ОПИСАНЬЕ И ОБОРОНА СЪБОРОУ РОУСКОГО БЕРЕСТЕЙСКОГО. В року 1596, месеца октебра“. Друкавана ў Вільні „року Божого нароженья 1597“. Аб гэтай кнізе ў „Апокрисисѣ“ Хрыстафора Філалета сказана, што яна напісана уніятам і што яе спалілі езуіты (Вішнеўскі, VIII, бал. 293). Сахаров. (Обозр. № 95) кажа наадварот, што яна ўзята с польскай кнігі „Ektesis“, надрукаванай у Кракаве па польску ў 1597 г. Возьняк (Ист. Укр. Літ.) падае вэрсыю, што арыгінал напісаны па польску Пятром Скаргай, а пераклад Іп. Поцея, тое-ж самае пацьвярджае і праф. Карскі (Бѣл. т. III, ч. ІІ. 193).

Перад „Описаньем“ надрукавана „Предмова Скаргі“, ў якой ён кажа:

„Взгленулъ тежъ и на насъ Господь Богъ, въ полъночыныхъ и озяблыхъ сихъ краяхъ мешкаючыхъ, и розеръванье тое, которые злые люди межи костеломъ Кгрецькимъ и Латинъскимъ зъ великою душъ людьскихъ згубою былі учынили, до едности привести рачылъ. Што се стало року прошлого тысеча 596, въ Берестью, на сыноде Рускомъ, пристойне собраномъ одъ его милости отца митрополита зъ инъшыми епископы своими. Которая речъ ижъ есть вечное памети годна, прыстояло, абы для ведомости посполитое въ друкъ подана была. Наперъвей ижъ естъ речъ кройникъ и всихъ гисторый годна, бо не такъ съ промыслу людъского, якъ зъ рамене и зъ вшехмоцности Божей станула, — о што се продъкове нашы не разъ кусили а до скутъку прывести не могли.“

Пасьля апавядаецца аб самым саборы, як ён адбываўся: хто быў на ім з духоўных і сьвецкіх асоб, урэшце прамовы і пастановы. Пасьля выкладу як адбылася унія, даецца абарона яе ўсестаронна з богаслоўска-тэорэтычнай, гістарычнай і практычнай стараны.

„АПОКРІSІS АЛБО ОТПОВѢДЬ. На книжкы о съборѣ берестейскомъ. именемъ людїй, старожитной релѣи греческой. Через Христофора Филялета врихлѣ дана“ (Не пазьней 1597 г. у Вільні, Ундольскій). Кніга ў 4-ку, 222 лісты.

Філялет, гэта псэўдонім, які знача „праўдалюбец“. Думаюць, што Апокрызіс напісаны па прозьбе кн. Канстантына Астрожскага Крыштафам Брон-