ў другой часьці, ведамкі аб сабе і вызнаньне сваёй веры, аўторы падаюць свой погляд на папежа, як на найсьвяцейшага пастыра і старшыну ўсіх патрыархаў, і больш таго, яны ў каталіцкі спосаб тлумачаць догматы, але пры гэтым зазначаюць, што кождая старана павінна мець непарушным звычай і парадак сваей царквы. Урэшце просяць каб папеж выслаў двох добраразумных мужоў, якія-бы добра ведалі права і абычаі абодвых царквей і якія-бы шчыра прытрымліваліся пастаноў флёрэнтыйскага сабору: з іх аднаго вызнаўца ўсходнага, а другога заходнаго абраду. Закончаны ліст просьбай аб благаслаўленьне і адповедзь.
Адшукаў гэты ліст і падаў віленскаму магістрату да пацьверджаньня і ўпісаньня ў актовыя кнігі Іпаці Поцей.
Тагочасныя праваслаўныя пісьменнікі прагалосілі гэты ліст падробленым, але навейшая гістарычная крытыка прызнае яго праўдзівым.
Мне асабіста давялося, здарэньнем, бачыць у. п. Солтана ў Вільні (ў 1916 годзе) пяць пэргамінных грамат, выданых на імя яго продка, які езьдзіў у гэтым пасольстве ў 1476 годзе ў Рым. Одпісы грамат п. Солтан меў злажыць ў віленскім „Towarzystwie Przyjaciòł Nauk“ дзе ўжо раней чытаў ён даклад аб гэтых граматах.
„ЛИСТЪ МЕЛЕТІЯ ПАТРЇАРХИ АЛЕКСАНДРІЙСКОГО до велебного еп. Ипатія Потѣя… о отступленьи его, з напоминанемъ отцевскимъ до него писаный. В манастыри дерманскомъ выдроукованый, в лѣто от рожества Христова 1605“. Сахаров адносіць гэту кнігу да „Літоўска-русскіх“ друкаў (Сказ. Русск. Нар., т. ІІ, бал. ІХ–Х), бо кніга напісана старакрыўскай мовай.
Разгледзіўшы важнейшыя асобнасьці праваслаўнай навукі, патрыарх у чулых выражэньнях заклікае Іп. Поцея кінуць Унію.
„СЛУЖЕБНИКЪ, или божественныя литургіи… „въ друкарнѣ Леона Мамонича“. Вільня, 1607 г. ў 4-ку 112+464 лісты. Перадрук са служэбніка віленскага выданьня 1583 г.
„ЛЕКАРСТВО НА ОСПАЛЫЙ УМЫСЛЪ ЧЕЛОВѢЧІЙ, а особливе на затвердѣлыя людскія, заведеныя свѣтомъ, альбо якими грѣхами, до Ѳеодора Мниха, а въ особѣ его до кождого чловѣка, кто въ якомъ кольвекъ есть грѣху, съ приложеніемъ при концѣ тестамента Василія Царя Греческого сыну своему Льву Философу; переложено съ Греческого Даміаномъ Пресвитеромъ". Друкавана ў Астразе 1607 г., ў 4-ку, на царкоўна-баўгарскай і крыўскай мовах.
Глава III о чести священническія. Цѣло имѣй мудрованіе православнымъ догматомъ, и почитай матере твою церковь, иже о святомъ Дусѣ тя воздои, и съ Христомъ о Бозѣ мною на главу твою вѣнецъ возложи. Аще бо плотскія твоя родителя долженъ еси стыдѣтися и почитати, множае паче еже о дусѣ Божіи тя родившихъ предпочитати, они бо временный животъ чадомъ даруютъ, сіи же вѣчный животъ по рожденіи ради ходатайствуютъ. |
О учтивости духовныхъ. Здоровый розумъ мѣй о православной науцѣ. Имѣй въ почтивости назбытъ матку твою церьковь, которая Духомъ Святымъ тебѣ персями своими выховала, и съ Христомъ ведлугъ Бога презъ мене корону на голову твою вложила. бо если тѣлесные твои повиненесь шановати и чтити, далеко большей тыхъ, которые тя въ Духу Божіомъ породили над то чтити. Бо тамтые дочасный животъ дѣтемъ даютъ, а овіи вѣчный животъ отроженьемъ даруютъ. | |
| Почти убо церковь почтенъ будеши отъ нея, и священникъ стыдися, яко отца духовныя, и ходатая намъ къ Богу. Честь бо священническая на Бога восходитъ. Яко же бо тебе ради твоя слуги почитати праведно, тако и ради Бога Іерея его почітаті праведно, и якоже яже на нихъ честь на Бога переходитъ, тако и еже на нихъ безчестіе, множае паче Бога прогнѣваетъ“. | Чти теды церковь абысь былъ почтенъ отъ церкви, а священниковъ мѣй въ поважанью, яко отцовъ духовныхъ и причинцовъ нашихъ до Бога, абовѣмъ честь котораяся священникомъ дѣетъ, на Богася стягаетъ. Бо якъ для тебе слугъ твоихъ чтити слушная есть, такъ для Бога священниковъ его мѣти во почтивости, справедливая есть: бо якъ учтивость ихъ на Бога переходитъ, такъ и зельживость ихъ назбытъ Бога на гнѣвъ побуждаетъ“. |
