Старонка:Ластоўскі В. Гісторыя беларускай (крыўскай) кнігі.pdf/449

Гэта старонка не была вычытаная

дѣля тая зъ церковной ухвалы провозвѣстною, то есть ознаменуючею недѣлею называется: которая ознаймуетъ и оповѣдаетъ намъ, ижъ върыхлѣ постный покуты часъ приходитъ: абысмо маючи здавна въ душахъ нашихъ, якіе закалы, очистили ихъ, а чулѣ приготовивши себѣ охотнѣ и легко до збавенныхъ працъ поста и повстягливости шли“.

Евейскае Евангельле, не глядзя на тое, што было друкавана для лепшага выразуменьня „простым“ людзём, карысталася шырокай популярнасьцю. ў духоўных і шляхэцкіх кругах. Яго бераглі і пераховывалі ды перапісывалі, сьведчыць аб гэтым значны лік друкаваных і рукапісных экзэміляраў, якія дайшлі да нашых часаў.

Другое выданьне гэтага Евангельля надрукавана было ў Кіяве ў 1637 годзе „благословеніемъ Кіевского Митрополита Петра Могилы“.

„ОТПИСЪ НА ЛИСТЪ УНИТОВЪ ВИЛЕНСКИХЪ, которые усиловали свое лестное отступленіе отъ Восточное Церкве къ Западнему Костелу слушное показати, которымъ къ воли сесь листъ зъ Слуцка стался худшимъ во презвитерахъ Андреемъ“. Год 1616, мейсца друку, невядомае. На пачатку кніжкі маецца вершаваная эпіграма:

Униты як ужъ лесть жаломъ воюютъ.
Манѣю моцнятъ, благочестіе псуютъ.
Косою лукавствомъ вытинаютъ квѣты.
Ослою наострены Богу не пѣты.

У гэтай кніжцы разглядаюцца некатарыя дагматычныя і абрадовыя пытаньні, а галоўна асьмеіваюцца уніяцкія дыскусіі, якія яны устраівалі публічна, каб перацягаць да сябе праваслаўных.

„Пишешъ ми же взываемъ на споры страдальцевъ сыновъ церкве моее светое, верне любимое братии, и мовишъ же ся моее псевдолокгии глыбокое боячы не становили. А с кимъ жесь то ты дыспутовалъ, поневажъ нашы тамъ не были, а штож ты тамъ за трыумфъ звыйграное строилъ? Чы не стялъ то ты на тотъ часъ чеха, чы не змѣрилесь то ты былъ локтемъ вѣтру, и чы не с тенѣмъ ся то ты потыкалъ, што есть найшаленшая на томъ свѣтѣ… А до того вѣдали добре, же не на дыспутацыю ихъ взываете, але на посмѣвиско, што ся указало з баламутни вашее въ концу, кгдысте переперли шести. Огожъ есь выгралъ на томъ соборѣ вашом. Когось то переперъ? Своихъ же бехуровъ дурный Лейзеръ… Дыспутуй же о то з Ляментомъ, который вѣрный сынъ церкви Божое его (а не іеретицы) писалъ. З ним то было стерти, а не зъ своими бахурами. Оттуль то мой писаръ вашу унѣю манѣю назваль“… „Навернися, сыну мой, молю тя до православія нашего. Кгдыжъ даремно вѣкъ свой жити будешъ, если той путь не знайдешъ которыйсь стратилъ“.

Аўтор упамінае Менск і акалічныя мястэчкі, па якіх хадзілі агітатары уніі. Адповедзь пісана Вельяміну Руцкаму (гл. вышэй, пад 1608 г. „Ѳeses“).

Рэлігійныя дыспуты, як спосаб пропаганды увайшлі ў звычай з другой палавіны ХVІ ст. На гэткіх дыспутах выступалі каталікі, кальвіністы, арыяне, уніяты і праваслаўныя. Дыспуты прыцягалі аграмадныя массы народу, перад