co się na tym theatru będzie działo teraz.
Będzie tu komedia o świętym Iakobie
I o iego iedyney Iosephie ozdobie,
Iako od swoch braciey był w Aegypt przedany,
Iako potym w Aegypcie był od nych poznany.
|-
| style="vertical-align:top; width: 4.5em" | Rusticus.
| A czy budziet’ že czort z rohami?
|-
| style="vertical-align:top;" | Aulicus.
| Będzie i ten, bo bracia na Iozepha wzbudzić.
Będzie starał, oyca do smutku pobudzić.
|-
| style="vertical-align:top; width: 4.5em" | Rusticus.
| A tut chto?
|-
| style="vertical-align:top;" | Daemon.
| A woś ia bies sysmaticki syn.
|-
| style="vertical-align:top; width: 4.5em" | Rusticus.
| Idź že, czorcie, do mienie do Biesa.
|-
| style="vertical-align:top;" | Daemon.
| Ia ciebe lublu.
|-
| style="vertical-align:top; width: 4.5em" | Rusticus.
| Da ia ciabe nie lublu.
|}
У рожных старасьвецкіх, пераважна польскіх, зборніках, захавалася шмат усякіх школьных сцэнічных твораў, якія пісаліся вучыцелямі рыторыкі ў езуіцкіх і другіх школах у ХVII–ХVIII ст. Гэты творы пісаны пераважна на польскай і на лацінскай мовах, але ў некатарых з іх устаўлены аддзельныя сцэны, дзе на сьмех публіцы, выводзіцца крыўскі сялянін, які гаворыць „простай“ мовай. Гэты сцэны для нас цяпер вельмі цэнны; яны сьведчаць аб жывой крыўскай мове і яе асобнасьцях у ХVІІ і ХVІІІ ст. Побач з гэтым даюць яны матэр’ял да асьвятленьня поглядаў, забабонаў і інтэрасаў тагочасных народных масс, а такжа стасунку вышэйшых кляс, іх поглядаў і стасунку да простага народу.
Выведзеныя ў гэтых сцэнічных творах крыўскія сяляне паказаны ў карыкатурнай постаці: яны невымоўна глупы, някемлівы, забабонны, грубы, але не пазбаўлены гумару, хітрасьці і разуменьня культурных варункаў тагочаснага жыцьця, а такжа стасункаў паміж паасобнымі станамі і асобамі тагочаснага грамадзянства.
Што датыча іх мовы, то яна сходна с цяперашняй народнай крыўскай мовай, але ў кніжнай шмат полёнізмаў, а часам сустрачаюцца і украінізмы, што ведама залежала ад веданьня народнай мовы аўторам, які пісаў сцэну.
Усе інтэрмэдзіі і паясьненьні да іх, мы перадруковуем с праф. Карскага, („Бѣлоруссы“, т. ІІІ), які сьпісаў іх безпасярэдна з арыгіналаў. У прыведзеным уступе, сялянін Іван (Iwan rusticus) на два першых пытаньні дае задаваляючыя адповедзі. Пачуўшы аб казе, ён апавядае легенду, якую ведаў аб стварэньні казы чортам і пры гэтым увага зьвернута на яе кароткі хвост і часьцю на рогі, якія бытцам сходны с тварцом яе, чортам. На пытаньне аб Богу і уніі Іван адпавядае неўпатрап, але згодна народнаму выабражэньню аб Міколе, як аб найбольш чцімым сьвятым. Пасьля тлумачэньня, дадзенага сторажам (Aulicus), сялянін адпавядае на пытаньне, якая вера лепшая. Добрай аказуецца уніяцкая, а яшчэ лепшая ляцкая — каталіцкая, — адповедзь згодная з вымогамі тых часаў.
У гэтай аповедзі годна увагі, што на раўне з ляцкай, як верай паноў, сялянін заікаецца і аб веры „koniackai“, г. зн. казацкай, якая на яго разу-
