Старонка:Ластоўскі В. Гісторыя беларускай (крыўскай) кнігі.pdf/502

Гэта старонка не была вычытаная

Сыльвэстар Косаў радзіўся ў Вітабшчыне ў сямьі незаможнай шляхты. Вучыўся сьпярша ў Вітабску, пазьней у Вільні і ў Замосьці. Нейкі час быў і вучыцелям у брацкай школе ў Львове, ўрэшце прафэсарам у Кіява-Магілянскай акадэміі, дзе выкладаў рыторыку, а пазьней філёзофію. Ад 1632 да 1634 г. быў Кіява-Пячэрскім архімандрытам. У 1635 г. высьвячаны на біскупа мсьціслаўскага; а ад 1647 кіяўскі мітрапаліт. Разам с Кіява-Пячэрскім архімандрытам Турам апрацаваў і надрукаваў першы раз „Paterykon albo žywoty s.s. Ojcow Pieczerskich“ (ў 1635 г. у Кіяве). Памёр у 1687 годзе.

„О ФАЛЬШОВАНЮ ПИСМЪ СЛОВЕНСКИХЪ Од оборонцовъ и учителей вѣрѣ церкве противныхъ послушенству его милости отца митрополїта и о незгодахъ ихъ въ науце выданой з друков виленского братского, острозского и лвовского“. Рукапіс ХVІІ ст. Рас. Акад. Наук № 11. 4. 79. (Добрахот. № 79).

Пачатак прадмовы:

„Всимъ станом духовным и свецкимъ народу нашего росийского благодати и мїра христова упрейме зычыт Едїнъ от иеромонахов стое и живоначалное тройцы. Манастыря виленьского именем. Иоасаѳ Коунцевич. Въ речах бозскихъ и людскихъ возлюбленнии мои. тот естъ порядок до познаня и выбаданя ся“.

З вышэй пададзенага адрыўка прадмовы відаць што твор гэты належыць пяру Іозафата Кунцэвіча. Гэта есьць полемічны твор супроць праваслаўных і знаходзіцца ў звязку з пісаньнямі Клерыка Астрожскага, на якія тут Іозафат Кунцэвіч дае адповедзь.

„ЛЕКСИКОНЪ СЛАВЕНОРОССІЙСКІЙ и именъ толъкованіе, съ приложеніемъ именъ отъ Еврейскаго, Греческаго, Латинскаго и отъ иныхъ языковъ, приданы же суть имена преложенія на пострижени калугерства, знаки калугеромъ, або инокомъ; згромаженый всечестнымъ отцемъ Памвою Бериндою… въ Кутеинскомъ монастырѣ“ 1653 г., у 4-ку, 4+324 балоны.

Першае выданьне надрукавана было ў Кіяве, ў 1627 г., другое, расшыранае выданьне надрукавана ў Кутэйнскім манастыры.

У аснову слоўніка Бэрынды паложаны слоўнік Лаўрына Зызаняга (выданы ў Вільні, ў 1596 годзе). Як першы так і другі слоўнік тлумачыць незразумелыя словы, якія трапляюцца ў ц.-славянскай мове, на мову „рускую“ г. зн. старакрыўскую, якой пісалі і гаварылі вышэйшыя станы ў землях крыўскіх і украінскіх. У слоўніку Бэрынды дзе-недзе сустрачаюцца і увагі этнографічнага характару, прыкладам:

Пѣтелъ: Ческі і рускі, когутъ. Волынскі пѣвень. Литовски — пѣтухъ (бал. 133)“.

Але ў тэксьце і правопісме слоўніка асобнасьцяў украінскай мовы няма. Пад уплывам слоўніка Бэрынды знаходзіцца супрасльскі „Лексиконъ“ 1722 году і лексікон румунскага мніха Мардарыя, 1649 г.