раю Едемского и што Христосъ въ ней кретился. А головамъ всимъ мати голова праотца адама, а древомъ мати древо пѣвга, тому што Христосъ панъ Бог былъ на симъ древе розпяты. А травам мати трава плакун, бовемъ коли Христа розпинали Матка Боска зронила на нее свою слезу святую. А птаком мати птак Фэникс, які з попеловъ своихъ вскресаетъ. А звѣрамъ мати еднорог. А езером мати генеза ретъ езеро, а морамъ мати акиянъ море, а рыбамъ мати велерыбъ рыба, а горамъ мати сыонъ гора.
Гэты помнік належыць да апокрыфічнай літэратуры.
„АРИТМЕТИКА ИЛИ ЩИСЛЕНІЯ“. Рукапіс Румянц. Музэю ССХLII („Описаніе русск. и словенск. рукоп.“ Востокова. СПБ, 1842, б. 333). Рукапіс складаецца с трох кніг; у першай — пачатныя чатыры правілы арытмэтыкі, у другой „Познаніе ѳракт“ (дробяў), у трэцяй „регула трохъ“ (трайное правіла). У канцы, пасьля правіл „о радиксѣ квадрата албо о корнѣ четвераком“ сказана:
„есть и иные многіе регулы в сей науке которыхъ употребляютъ болши на Москвѣ чая себѣ кповышенію своей науки, но мы всѣ отставляемъ, для того, что по тѣхъ регулахъ никакіе помощи ни вчемъ не сыщет нихто, и всѣ тѣ бездѣльные регулы фалшивые по ихъ зовутся, родятся изсихъ же настоящихъ фундаментовъ и хто хороше вызнаетъ всѣхъ регулъ фундаменты можетъ самъ тѣхъ бездѣлицъ дѣлать сколько похочетъ толко мы втомъ своимъ ученемъ непозволяемъ лутчего голову ломать о дѣле неже о бездѣлье“.
„ГЕОМЕТРІЯ“. Зборнік Румянцаўскага Музэю ССХLII. Рукапіс трактуючы аб геомэтрыі складаецца с трох часьцей і канчаецца артыкулам
„о часѣхъ спатеричныхъ или слончныхъ (гноміка).
„КОЗМОГРАФІЯ или описанія свѣта“. Зборнік Румянцаўскага музэю ССХLII. Рукапіс складаецца з двох кніг. У першай аб сфэры і аб астраноміі; ў другой аб мораплаўніцтве. У канцы артыкул:
„ученіе о знатіи персонъ или всѣхъ начальныхъ и малыхъ людей на корабле и о знатіи пушекъ корабельныхъ“.
Імязоўніцтва тут узята з італьянскай, а асабліва вэнэціянскай мовы, хоць побач пададзены і гішпанскія назовы, прыкладам:
„Генерал воинской по влоску зовется — капітанъ генералъ дель армата, а в Гішпаніи онъ зовется — альмирантѣ“…
„АРХИТЕКТУРЕ милитарис доктрина или архитектури военной ученіе“. Зборнік Румянцаўскага музэю ССХLII. Рукапіс складаецца с трох часьцей або кніг. У першай — фортыфікація; у 2-ой аб аблозе і абароне замкаў; у 3-яй „объ огняхъ военныхъ (аб пораху і аб гарматах) и объ шеренгахъ салдатъ“. Рукапіс перапісаны ў Масковіі і дзеля гэтага мова перапраўленая, але побач з гэтым захавалася шмат крыўскіх слоў, прыкладам: личба, посполитый, скрыдло, ведлугъ широкости і г. д.
