пішуцца зазвычай паводле здаўна устаноўленых форм. Але і ў гэтым вялізным сабраньні сухіх афіціяльных дакумантаў, час ад часу заблішчыць іскра жывой думкі, як выяўленьне асабістай істоты аўтора. Які колечы прыватны жыцьцёвы выпадак дае яму повад затрымацца над агульнымі ідэямі і праўдамі, якімі кіруецца чалавецтва і пафілёзафаваць на тую ці іншую тэму, загаварыць не сухой традыційнай канцэляршчынай, а жывой народнай мовай. У гэткіх здарэньнях дакуманты даюць лепшыя пробкі крыўскай (беларускай) мовы.
Кожды урадовы акт звычайна пачынаецца пералічаньнем тэрмінаў княжага або каралеўскага тытулу, і толькі пасьля гэтага выкладаецца сама справа і тая ці іншая аб ей пастанова. Прыкладам:
„Самъ Александрь, Божей Милостью король польскій, великій князь Литовскій, Рускій; княжа Пруское, Жомойтски и иныхъ. Чынимъ знаменито симъ нашим листомъ, хто на него посмотрить, або чтучи его услышить, нынешнимъ и на потомъ будучимъ, кому будетъ потребъ того ведати. Билъ нам чоломъ земянинъ“…
Або:
— „Во име Боже станьсе. Мы Александръ. Б. М. король польский“.
Ці проста:
„Сам Александръ Б. М. Билъ намъ чолом бояринъ“…
Бывае і крыху іншая форма:
„Александръ Б. М. король. Смотрели есмо того дела. Стояли перед нами очевисто. Жаловалъ князь (такі-то) на боярина нашого (такога-то) што онъ не хочеть ему служыти“ і інш.
Ужо ў гэтых урадовых уступах выяўляюцца некатарыя адменнасьці ў зачатках дакумантаў, паводле індывідуальнай асобнасьці аўтора. Але бываюць такія „пачаткі“ ў якіх яўна прабіваецца жаданьне па магчымасьці асьвяжыць гэту сухую афіціяльную формулу, ажывіць яе высокай думкай. У гэткіх здарэньнях сустрачаюцца завілыя ўступы, як прыкладам:
„Во имя святыя, живоначальныя, нераздельныя тройцы, аминь. Каждая речь свѣта того подлугъ бѣгу человѣченства ведома есть ку сталости, которая жъ николи есть впевнена и въ памети трвала, але зъ часомъ забытю отдаетъ ся и съ памети выходитъ, нижли найдено есть вчоными слушною а справедливою речою выписаню оддати ку увѣренью и досвѣдченю на пришлыи часъ и на потомъ сталыхъ речей: прото мы Б. М. король… чинимъ знаменито“…
Уся гэта філёзофія разьвіваецца ў дакуманце якім пацьвярджаюцца правы прыватнае асобы на зямлю. Іншы ўступ гэтага характару сустрачаем у прывілеі Яну Хадкевічу дадзеным на землі і сёлы ў Жмудзі; прывілей пачынаецца гэткай глыбокай развагай:
„Во имя Святые и Нероздѣлимые троицы, амінь. Гдыбы вчинки людскіе, которые жъ съ прироженія своего кончаются, не съ твердости листовь приведены слушным свѣдецтвомъ, ку прошлого часу вѣдомости не были бы докончены, сказила бы всякую речь съ часомъ старость. А для того смысленостю Рады и ставено есть, абы безрадствомъ а неветавичностью речей, которые жъ ся имуть потомъ дѣяти,
