МЫТНІКІ (таможенные чиновники). „Били намъ чолом мытники наши Путивльскии“ (Грам. кар. Александра 1496 г., № 39). Як імязоў дзяржаўна- адміністратыўны, слова гэтае выйшла з ужытку ў паточнай народнай мове.
МЯШЧАНЕ (горожане). „Били нам челом войтъ места Виленского, бурмистри и радцы и вси мешчане“ (Грам. в. кн. Александра 1495 г., № 36). Цяпер агульна ўжыванае слова: „Ого, наш Сымон хоча падпанкам зрабіцца, — з мяшчанкаю жэніцца“.
НАКЛАД (издержки). …„а если бых хто з нас мел торг рушити… тот заплатит вины… грош на грош и наклад увесь“ (Прадажны зап. канца ХV ст., № 18). Агульна ўжыванае слова ў тым жа значэньні: „Гэта купля будзе для мяне накладнай“, знача — купля запатрэбуе многа выдаткаў.
НАМЕСЬНІЦТВА (намѣстничество). „А тридцать копъ тыми разы привезено с Чичерска от наместьницътва“ (Прыхода-расходны запіс пісара гаспадарскага 1496 г., № 38). Цяпер агульна ўжыванае слова: „Мой сын служыць у дварэ намесьнікам. Перад сьмерцю ён перадаў сваё намесьніцтва сыну“.
НАРОЗНА (въ розницу)… „не маеть его (віно гарэлае) продавати мимо них, ани шинковати им нарозно“ (Ліст кар. Александра 1498 г., № 55). „Нарозна жывуць. Нарозна пашлі. Нарозь кождая рэч даражэй“ (Насовіч, 317).
НАСЬЛЕДАК (наслѣдникъ). „Будет ли тая земля пуста, а наследка в нее не будет“ (Грам. кар. Александра 1494 г., № 24).
„Ні адтуль, ні адсюль насьледка Бог даў“ (Насовіч, 318).
НЕДАСТАТАК (нужда). „Штож з нашого великого недостатку продали есмо нивку в Дубровах“ (Прадажны запіс канца ХV ст., № 18). Цяпер усеагульна ўжываецца ў тым-жа значэньні: „Сколькі ні працуй, ні біся, а ўсё ў недастатку жывеш“.
НЕПАРУШНА (нерушимо). „Вечно и непорушно ему и его жоне“… (Грамата в. кн. Вітаўта 1407 г.).
„Бацькіно прыказаньне непарушна саблюдай“ (Насовіч, 335).
НІКОЛІ (никогда). „Николі мосту перед городом немощивали“… (Грам. в. кн. Александра 1495 г., № 36).
„Ня быў там ніколі і ніколі ня буду“ (Насовіч, 340).
НЯБОЖЧЫК (покойникъ). „Штожьъ небошчыкъ отец нашъ король его милость“… (Грам. в. кн. Александра 1493 г., № 21). — „Нябожчыкі ўсе харошы. За нябожчыцаю лепей было жыць“ (Насовіч, 327).
НЯШКОДНА (невредно). „Ино естли будеть торгом (ліч. мн.) по нашым двором не шкодно, и мы ему тотъ торгъ выйменьи его въ Жакгорех дали мети“ (Грам. в. кн. Александра 1495 г., № 30). Цяпер ужываецца ўсеагульна, як проціўстаўленьне значэньню „шкодна“ (вредно). „Табе шкодна, а мне — не“ (Насовіч, 711). Гэта самае кажуць яшчэ і так: „Мне няшкодна, а табе шкодна“.
НЯХАЙ (пусть). „Нехай они служат намъ доспехомъ и конем“ (Грам. в. кн. Александра 1495 г., № 35).
„Узяў чорт кароўку, няхай бярэ і вяроўку" (Насовіч, 338).
