паехаў у далёкі сьвет, багата гора відзіў, а калі што зарабіў — дык гэтаж маё шчасьця. А пры тым за ўвесь гэты час вы карысталі з маей часьці, шэляга я ў вас за яе нават ішчэ з Амерыкі па трошку памагаў.
— За гэта дзякуемо, кажуць (гаварыла больш Тарэса, Сьцёпка маўчаў), а што нам крыўда — дык гэта, праўда!
— Якаяж крыўда? пытаю.
— Да вас атказываюць, атходзіць большы кавалак сенажаці, ды і гароду у вас больш, чым у нас.
— Дык вы бярыце маю часьць, а я вазьму вашу!
Ня хочуць і так.
Што тут рабіць?
А мне трэба скарэй! Адрэзаў ім ішчэ сенажаці, абы толькі скончыць!
Тарэса цяпер маўчыць, але ў душы мусі быць усёж такі лічыць сябе скрыўджанай. Што тут порадзіш з такімі людзьмі?
— Цёмные, дурные людзі, казаў Лагуньскі, і гневацца на іх не варта!
— Я і ня гневаюся, толькі смутна, як бяз меры бывае дурны наш селянін.
— А што думаіш, Ежы? І ты, каб не пацёрся сярод людзей, можаб і ты быў ня лепшы ад іх. Мужык наш баіцца ўсяго, нават там гдзе ня можэ быць ні якага страху. Бывае часам сьмешна. Паслухай, яко́е здарэньне было аднаго разу у Мінску.
Неяк, пане дабродзею, на вакзале, якісь егомасьць падыходзіць да мужыкоў і кажэ: можэ, хто з вас едзе да Вільні, ці ў тую старану, я таму аддам білет трэцяй клясы. Ніхто не бярэ; маўчаць, паглядаюць то адзін на аднаго, то на гэтага пана. Ён і зноў: я купіў білет да Вільні, але выйшла так, што мушу застацца тут, білет усё роўна гіне, дык вось я каму кольвек аго аддаю, грошы мне ня трэба. Чэшуць патыліцы, а білета не бяруць. Патскочыў жыд, вырваў з рук білет і ішчэ поў рубля даў.
