адзін, нібы па камандзе нахлабучылі шапкі і папляліся за сходаў за салдатамі.
Ідучы праз горад, Янук сквапна угледаўся на вялікіе дамы, шырокіе вуліцы, і на людзей, што як мурашкі мігціліся то ў зад, то ў перад, ані не дбаючы на іх.
І глядзючы на гэту абрыдлую таўкатню, яго мысьлі перэбегалі з гораду ў вёску, дзе хоць бедна, але ціха праводзіў дзяцінны час. Канвой застанавіўся. Залязгала жалезная брама, ляніва атчынілася і, як толькі канвой праступіў, зачынілася, прыдушыўшы за сабою ўсё свабодное жыцьцё.
І той прыдушэны зык, як які злодзей, папоўз праз жалезную браму, праз пусты двор, праз краты, і ўбіўшыеся ў сыры, непрыступны мур, замоўк.
Ідучы даўгімі карыдорамі, спатыкалі з апушчэнымі вачыма людзей, каторые якбы не бачылі нікога і нічога перад сабою.
Янук глянуў аднаму-другому ў вочы, жадаў угледзіць, ці ёсць у іх хоць іскрынка, што зіяе ў вачах кожнага чэлавека, аж не, — ашукаўся: твары былі, як маскі, а на шкляных вачах сусім не міргалі векі.
Сырым паветрам пацягнула ад вастрога.
«Вось цяпер будзе спакой», прашэптаў Янук, калі апынуўся ў чатырох сьценах і пачуў, як гулка скрыгнуў у дзверах іржавы замок.
«Праз колькі дзён маё мізэрнае жыцьцё будзе скончэна і ў памяць аба мне застанецца жоўцінькі прыгорачэк насыпаны чужой рукой. Не скажуць гэтые нямоўные сьведкі непераступные муры маей матцэ ці бацьку, калі часам падыйшлі-бы сюды, што тут іх сынок дажыў астаткі сваіх дзён; не скажуць ім, што там гдзесь, на жалезным круку дрыжэў як віраценца і, грымнуўшыся ў дамавіну, зьехаў к прадзедам іх улюбены сын. Не!
Ніхто ня будзе ведаць, дзе пахавана маё скорчыўшаеся ат судари цела, бацькі і тые згубілі сьцежку ка мне.
